ذرات معلق اتمسفری به‌عنوان نتیجه اصلی فرسایش بادی، اثرات بسیار مهمی بر محیط پیرامون خود دارند. هدف از این پژوهش، تعیین نرخ فرونشست گرد و غبار در استان خراسان رضوی و ارتباط آن با پارامترهای اقلیمی می¬باشد. به این منظور تعداد 50 ایستگاه در سطح استان انتخاب و طی 12 ماه (مجموعا 600 نمونه)، توسط تله¬‌های شیشه‌ای نمونه‌های گرد و غبار به صورت ماهیانه جمع‌آوری شد. حداقل مقدار میانگین نرخ فرونشست مربوط به ماه آذر با میزان 97/9 گرم بر متر مربع و حداکثر آن در ماه خرداد با میانگین 96/20 مشاهده شد. دامنه مقدار فرونشست گرد و غبار در طول مدت نمونه‌برداری 3/0 تا 42/150 گرم بر متر مربع در ماه بود. شهرستان¬های گناباد و قوچان، به ترتیب، با متوسط 14/313 و 62/74 متر مربع بر گرم در سال بیشترین و کمترین میزان فرونشست گرد و غبار را در سال داشتند. بر اساس نقشه‌های پراکنش مکانی، بیشترین مقدار فرونشست در ماه¬های مربوط به فصول بهار و تابستان در غرب و جنوب با اقلیم خشک و فرا خشک بود و در قسمت‌های شمالی استان به دلیل رطوبت بیشتر و کوهستانی بودن کمتر بود. تحلیل نقشه های سینوپتیک اقلیمی طوفان، حاکی از شیب فشار حاصل از استقرار همزمان کم فشاری در مرز¬های جنوبی کشور و مرکز پرفشار بر روی دریای خزر و ترکمنستان یوده که سبب وزش بادهای شدید و ایجاد طوفان¬های گرد و غبار در فصل بهار شده است. با تغییر جهت باد غالب از شرق و شمال¬شرق در ماههای خشک¬ سال، به غرب و جنوب¬ غرب در ماههای با بارش بیشتر، نرخ فرونشست ذرات معلق در اکثر مناطق به جز مناطق شرقی استان کاهش یافت. همچنین، نتایج نشان داد که بین متوسط فرونشست گرد و غبار در 12 دوره نمونه¬برداری رابطه مثبت و معنی¬داری با حداقل و حداکثر دما، سرعت باد ¬و¬ رابطه منفی با رطوبت نسبی در سطح 5% وجود داشته است. بالا بودن سرعت باد و خشک‌تر بودن خاک و در نتیجه بالا بودن رخداد طوفان، در فصل بهار نسبت به سایر فصول باعث شده مقدار گرد و غبار بیشتری توسط باد و تا فواصل طولانی حمل شده باشدکه می¬تواند به منابع محلی و برون مرزی مربوط باشد.

کلمات کلیدی