مقدمه: بررسی تاثیر حوزه اقتصادی در آسیب‌ها و جرایم اجتماعی طی چندین دهه اخیر توجهات تجربی و نظری فراوانی را به خود جلب کرده و در این ارتباط تحقیقات مختلفی در دنیا انجام شده که در آنها تاثیر تعیین کننده‌های مختلف اقتصادی (مانند بیکاری، توزیع نابرابر منابع، فقر و ...) بر گسترش انواع آسیب‌ها و جرایم اجتماعی به شیوه های مختلف مورد آزمون قرار گرفته‌اند. همچنین بررسی نظریات جامعه شناختی آسیب‌های اجتماعی نیز نشان از تاثیر وضعیت و شرایط اقتصادی در افزایش بروز آسیب‌ها و جرایم اجتماعی دارند. در این بین سه دسته از نظریه‌ها تببین واضح‌تری از رابطه عوامل اقتصادی با آسیب‌ها و جرایم اجتماعی دارند که شامل نظریه‌های ساختاری فرصتی، نظریه‌های فرهنگی و نظریه‌های فشار می‌باشد. یکی از متغیرهای مهم در بررسی میزان آسیب‌ها و جرایم اجتماعی سطح درامد و گستره فقر شهری بویژه در کلان شهرها می‌باشد. فقر و عدم تامین نیازهای مادی بر اساس نظریات و تحقیقات بسیار، امکان درگیری افراد را در انواع آسیب‌ها و جرایم اجتماعی افزایش می‌دهد. روش تحقیق: مطالعه حاضر با بررسی 6904 خانوار شهری در 154 محله شهر مشهد به بررسی رابطه بین سطح درامد و میزان برخورداری از امکانات زندگی (فقر شهری) با انواع آسیب‌ها و جرایم اجتماعی آنها پرداخته است. تحقیق به روش پیمایشی انجام و داده‌ها با استفاده از ابزار پرسشنامه گرداوری شده‌اند. جامعه‌ی آماری تحقیق، همه‌ی مردان و زنان بالای 15 سال مناطق 13 گانه شهر مشهد می‌باشند که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شده‌اند. یافته‌ها: بررسی نتایج نشان دهنده شکاف بزرگ اقتصادی در شهر مشهد است به گونه‌ای که شکاف درامدی دهک دهم نسبت به دهک اول درامدی بیش از 19 برابر می‌باشد. همچنین بر اساس یافته‌ها 63.8 درصد خانوارهای مورد بررسی در سه دهک پایین درامدی قرار داشتند. بررسی رابطه بین سطح درامد و وضعیت برخورداری از امکانات اقتصادی (فقر شهری) نشان دهنده رابطه مثبت و معنی دار بین سطح درامد (رابطه منفی) و فقر شهری (رابطه مثبت) با آسیب های اجتماعی می باشد. بحث: نتایج مطالعه نشان داد که توزیع فضایی آسیب‌ها وجرایم اجتماعی رابطه قوی با توزیع فضایی فقر شهری و عدم برخورداری از حداقل امکانات زندگی در محلات شهر مشهد دارد. بر این اساس شهر مشهد به دو بخش کم برخوردار پر آسیب و برخوردار با آسیب کمتر تقسیم شده است.

کلمات کلیدی