نش خشکی یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده است که تولید محصولات زراعی در مناطق نیمه خشک را تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی از ویژگی های مورفولوژیک گیاه دارویی شنبلیله و شناسایی بهترین توده  بومی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملأ تصادفی با سه تکرار به صورت گلدانی در دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل هشت توده بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج با چهار سطح تنش رطوبتی: 1- بدون تنش (100 درصد ظرفیت زراعی)، 2- تنش ملایم (75 درصد ظرفیت زراعی)، 3- تنش متوسط (50 درصد ظرفیت زراعی) و 4- تنش شدید (25 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی در کلیه صفات مورد مطالعه معنی دار بود. مقایسه میانگین-ها نشان داد که تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، طول ریشه و اجزای عملکرد (تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه) در آخرین سطح خشکی نسبت به شاهد به ترتیب 20/45، 08/9، 82/14، 39/32، 96/29، 13/27، 69/4، 36/30 درصد کاهش نشان دادند. در مقایسه بین توده ها، بیشترین عملکرد متعلق به توده های چالوس و مشهد بود. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می رسد که بتوان از این دو توده برای اصلاح توده هایی با پتانسیل عملکرد زیاد در شرایط تنش خشکی استفاده کرد.

کلمات کلیدی