یکی از تغییراتی که همواره در طول زمان به گونه ای محسوس بر پیکره روستاها قابل بررسی و مشاهده است، تغییر منظر و چشم انداز روستایی می باشد که فرایندی متداوم خواهد بود. به عبارتی آینده روستاها، به ویژه روستاهایی با موقعیتهای فضایی ویژه نظیر حوالی کلانشهرها از این تغییر در امان نخواهد بود. لذا مطالعه حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی در راستای ارزیابی میزان تغییر منظر و چشم انداز کالبدی روستای حاشیه کلانشهر مشهد در سالهای اخیر و با هدف شناسایی ابعاد و شاخص های منظر و چشم انداز انجام شده است. در این مطالعه با استفاده از پرسشنامه تدوین شده براساس شاخص های مستخرج (در قالب 4 مولفه شامل کارکرد، هویت، اجزاء و عناصر و ویژگی های منظر و چشم انداز کالبدی) به ارزیابی این تغییرات اقدام شده است. نتایج تجزیه تحلیل داده ها در 4 روستای دوست آباد، صیدآباد، پرکندآباد و لقمانی نشان می دهد که متغیر کاربری اراضی با 000/4 درصد، بیشترین تاثیر را دارد. با بررسی ابعاد منظر و چشم انداز کالبدی در روستاهای مورد مطالعه، در میان 4 بعد از ابعاد منظر، بعد کارکرد چشم انداز کالبدی با میانگین 37/3 درصد بیشترین تاثیر را پذیرفته است. سطح معناداری برابر با 00/0 می باشد که حاکی از معنادار بودن تغییر منظر در روستاهای مورد مطالعه می باشد. نتیجه آزمون مقایسه میانگین تغییرات منظر در روستاهای مورد مطالعه، حاکی از تفاوت میانگین بین روستای لقمانی با میانگین 966/2 درصد با 3 روستای دوست آباد، پرکندآباد و صیدآباد به ترتیب با میانگین 083/3، 040/3، 355/3 می باشد.

کلمات کلیدی