سفرهای چهارگانه عرفانی با ابتکار عفیف الدین تِلِمْسَانی بوجود آمده و توسط عرفای بعد از وی از جمله عبدالرزاق کاشانی رشد و تکامل یافته است. این سفرها نزد تلمسانی دارای معانی ویژه¬ای است که توسط عبدالرزاق کاشانی در ابتدا مورد پذیرش قرار گرفته، اما سپس وی در تعریف سفرها تغییراتی ایجاد کرده است. با بررسی آثار هر یک از ایشان، ضمن ارائه تفاسیر ایشان به مقایسه نظریات هر یک پرداخته و با تحلیل آنها نکات مشترک و ممتاز دیدگاه آن¬دو را دریافته¬ایم. تلمسانی مبتکر سفرهای چهارگانه است. بعد از تلمسانی، کاشانی مهم‌ترین عارفی است که سفرها را تعریف کرده و احکام هر یک از سفرها را مطرح کرده است. جزئیات ویژگی‌های سالک در سفرهای چهارگانه نزد تلمسانی با تفصیل بیشتری مطرح است تا کاشانی. سفر سوم و چهارم ویژه انبیای الهی است. در نظر تلمسانی سفر چهارم با اختیار و انتخاب جوار الهی توسط سالک و مرگ وی انجام می‌شود. بر این اساس وی سه سفر را توضیح داده است نه چهار سفر. در نظر کاشانی سالک در پایان سفر دوم شایستگی پیر و مرشد شدن و هدایت انسان‌ها را واجد می‌گردد. سفر سوم و چهارم کمتر مورد شناسایی قرار گرفته است.

کلمات کلیدی