چکیده آب یکی از اساسی ترین عناصر زیست می باشد، در یک قرن گذشته با افزایش جمعیت و نیاز به تولید مواد غذایی بیشتر به همراه بهبود شرایط زندگی و پیشرفت های صنعتی، مصرف آب افزایش یافته که منجر به کاهش سرانه آن گردیده است. با افزایش تقاضا برای منابع آب و آلوده شدن آب های سطحی و زیرزمینی در بسیاری از مناطق جهان، آب تبدیل به عاملی برجسته در روابط سیاسی بین کشورها شده و تنش های جدیدی بر سر مساله تصاحب منابع آب بوجود آورده است. رودخانه ها یکی از منابع دسترسی به آب برای مصارف انسانی می باشند، تعداد زیادی از رودخانه ها در فضای سرزمینی بیش از یک کشور جریان دارند که اختلاف هایی بین کشورهای حوضه این رود ها برای استفاده از آب وجود دارد. از این رو هیدروپلیتیک یا ژئوپلیتیک آب که به مطالعه نقش آب در مناسبات و مناقشات ملت ها می استراتژیک ایران، ، پردازد، موضوعیت می یابد. دیپلماسی آب های مرزی و فرامرزی با در نظرگرفتن موقعیت جغرافیایی به عنوان ابزاری ضروری تلقی میشود که میتواند حلقه مکمل بسیج همگانی درجهت مدیریت بحران آب و سازگاری با مشکلات ناشی از کم آبی در کشور تلقی شود. از این رو، در این مقاله سعی گردیده تا با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به منابع معتبر کتابخانه ای به مطالعه و بررسی منابع آبی مشترک و تاثیر آنها بر روابط ایران و همسایگان پرداخته شود. یافته ها و نتایج این تحقیق نشان می دهد که همواره، آب و رودخانههای فرامرزی سرچشمه تنش ها و کشاکش های میان ایران و همسایگان خود بوده است و بهترین راه حل برای دستیابی به سهم منصفانه از آب رودهای بین المللی، مدیریت صحیح منابع آب و جلوگیری از اتلاف آب و آلودگی آن و همچنین کمک به حفظ صلح و ثبات منطقه ای و بین المللی، همکاری بین کشورهای دارنده منابع آبی مشترک، برای استفاده از آن، در قالب بکار گیری دیپلماسی کارآمد، در رابطه با آب های فرامرزی میباشد. واژگان کلیدی: بحران آب، آب های فرامرزی، ایران، همسایگان، هیدروپلیتیک

کلمات کلیدی