کتاب¬آرایی سنّتی دیرینه است که پیشینۀ آن به قبل از اسلام برمی¬گردد. با سرودن شاهنامه و داستان¬های پهلوانی، نگارگری داستان¬های آن نیز گسترش یافت. امروزه امکانات فنی و دسترسی به نسخ خطی به صورت آنلاین این امکان را فراهم می¬آورد که نسخ خطی مربوط به یک دوره یا یک کتاب را گردآوری و سازمان¬دهی کنیم. مراحل کار می¬تواند به این شرح باشد که ابتدا مقدمات گردآوری نسخه¬ها و مشخص کردن نگاره¬های آن¬ها از طریق ایجاد کاربرگ¬هایی فراهم شود که بتواند مشخصات کامل و جزییات اطلاعات مربوط به نسخه¬ها را از یک طرف و نگاره¬های متعلق به نسخه¬ها را از طرفی دیگر به صورتی روشن در اختیار ما قرار دهد. در این مرحله ده¬ها نسخه شناسایی و اطلاعات لازم به کاربرگ¬ها -برگه حاوی اطلات و مشخصات کمی و کیفی نسخه¬ها و نگاره¬ها- وارد می¬شود. مرحلة دوم طرح تهیه برنامه رایانه¬ای با امکان جستجوهای متعدد و قابلیت¬های پژوهشی است. مرحله سوم و پایانی بررسی فنی و تجزیه و تحلیل داده¬های این گنجینه است. ثبت هر نسخه¬ اطلاعاتی دربارۀ مشخصات کمّی و کیفی نسخه از آن جمله محلّ نگهداری، کاتب، نوع خط، تاریخ، کمیّت نسخه و تعداد نگاره¬ها را نشان می¬دهد. ثبت نگاره¬ها نیز اطلاعاتی از قبیل نام نگارگر، زمان و مکان نگارگری، سبک و ... را شامل می¬شود که همۀ این اطلاعات در کاربرگ¬ها طبقه¬بندی می¬شود. به این ترتیب بانک اطلاعاتی آنلاینی فراهم می¬شود که می-تواند هم به لحاظ ادبی و هم به لحاظ وجوه هنری، اطلاعاتی دربارۀ کیفیّت و کمیّت نگاره¬های متون ادبی در اختیار همگان در سراسر دنیا قرار دهد. از این طریق می¬توان به جمع¬آوری دستنویس¬ها و نگاره¬های هر اثر پرداخت که در پایان به تهیه گنجینه¬ای بزرگ از نسخه-های خطی متون ادبی و نگاره¬های آن منتهی می¬شود و می¬تواند به خوبی معرّف فرهنگ و هنر ایرانی باشد.

کلمات کلیدی