بسیاری از مفسران و مترجمان مراد از «الذکر» در آیه 44 سوره نحل را قرآن می دانند. معتقدان به این دیگاه به دو دسته تقسیم می شوند: گروه اول که طیف وسیعی از مفسران را تشکیل می دهند، قاطعانه این نظر را بیان می کنند. گروه دوم ضمن پذیرش مفهوم قرآن برای «الذکر» به دنبال حل مشکل ظاهری ناشی از این دیدگاه هستند. از سوی دیگر برخی مفسران مقصود از «الذکر» را سنت پیامبر دانسته اند. بررسی دلایل این دیدگاه ها بیانگر کاستی دقت آنان در سیاق و ظاهر الفاظ آیه است. از این رو نوشتار حاضر پس از اعتبارسنجی دلایل دیدگاه های ارائه شده مفسران با تدبر در ظاهر و سیاق آیه و نیز واکاوی واژه «الذکر» ثابت کرده که قائلان دیدگاه اول با ایجاد تغییر در ساختار آیه و خروج از معنای ظاهری و قائلان دیدگاه دوم با عدم ارائه مستندات کافی نتوانسته اند فهم صحیحی از «الذکر» ارائه کنند. در نهایت نگارندگان این پژوهش به جهت سازگاری با ظاهر آیه «وحی تفسیری» را مراد از «الذکر» در این آیه دانسته که به نظر می رسد در آیات دیگر با «حکمت» از آن نام برده شده است. با پذیرش دیدگاه «وحی تفسیری» برای «الذکر» این مطلب اثبات می شود که در این آیه «الذکر» غیر از «مانزل الیهم» است و مشکل ظاهری آیه حل می شود.

کلمات کلیدی