به‌ منظور ارزیابی و بِه‌گزینی ژنوتیپ‌های عدس متحمل به تنش خشکی و مقایسة شاخص‌های قدیمی و جدید تحمل به تنش، آزمایشی در قالب طرح آگمنت تحت دو شرایط متفاوت رطوبتی -یک‌بار آبیاری در زمان کاشت و آبیاری هر 10 روز یک‌بار- در سال زراعی 93-1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. ارزیابی تحمل به تنش خشکی، بر اساس هفت شاخص قدیمی -TOL، MP، SSI، STI، GMP، HARM و RDI- و سه شاخص جدید -SNPI، ATI و SSPI- با استفاده از 73 ژنوتیپ‌ عدس، شامل 67 توده بومی و لاین از ایران و دیگر کشورها و شش نمونه شاهد -سه رقم‌ ایرانی بیلهسوار، کیمیا و گچساران و سه نمونه از ایکاردا شامل Cabralinta، ILL325 و ILL857- صورت گرفت. مطالعۀ همبستگی بین عملکرد دانه در شرایط عدم تنش و تنش خشکی و شاخص‌های مقاومت به خشکی نشان داد که سه شاخص‌ قدیمی HARM، STI و GMP و شاخص جدید SNPI، برای شناسایی ژنوتیپ‌هایی با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش مناسب هستند. برای گروه‌بندی ژنوتیپ‌ها، تجزیه کلاستر انجام گرفت و رسم دندروگرام، بر اساس عملکرد گیاه، تحت شرایط بدون تنش و تنش خشکی و شاخص‌های مورد بررسی، ژنوتیپ‌ها را به سه کلاستر گروه‌بندی کرد که ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی و با عملکرد بالا در کلاستر سوم قرار گرفتند. همچنین ترسیم بای‌پلات نشان داد که ژنوتیپ‌های 3، 8، 40، 45، 48، 52، 71 و 73 که دو ژنوتیپ آخر آن جزو شاهدهای آزمایش بودند، ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی و با عملکرد بالا هستند.

کلمات کلیدی