تلفیق دام در نظام‌های زراعی سابقه بسیار طولانی در تاریخ تکامل کشاورزی دارد. در این رابطه اهلی کردن گوسفند و بز در ایران هم‌زمان با آغاز دیمکاری مناطق خشک در بخش‌هایی از خاور نزدیک بوده است و بدین ترتیب دامداری و زراعت همزمان در مناطق خشک آغاز شده است. در این راستا در طی تاریخ بین دامداران و کشاورزان به علّت تضاد منافع کشمکش‌هایی مبنی بر چگونگی بهره‌برداری از زمین وجود داشته است، ولی این تضاد هیچگاه نتوانسته است منافع مشترکی که این دو قشر در تلفیق دام و زراعت کسب می‌کنند را تحت‌الشعاع خود قرار دهد و بدین ترتیب آنچه کشاورزی تلفیقی نامیده می‌شود در همه مناطق جهان رایج شده است. بخش قابل توجهی از این فرآیند به دامداران عشایر مربوط است که در قبال تهاتر تولیدات دامی و کود از بقایای زراعی و پس‌چر غلات استفاده می‌کردند و این نوع تعامل و تلفیق در حقیقت در مقیاس ملّی مطرح بوده است. تلفیق در سطح مزارع نیز با ترکیب دامداری با کشت علوفه، استفاده از بقایای محصولات زراعی و باغی و چرا در سطح مراتع توسط دامداران روستایی صورت می‌گرفته است. بقایای گیاهان زراعی، جالیزی و باغی یکی از این منابع غذایی در زراعت تلفیقی است. آنچه تا کنون رایج بوده است مصرف این بقایا برای تعلیف دام‌ها می‌باشد ولی امروزه از یک طرف موضوع کمبود شدید مواد آلی خاک‌های ایران، گسترش روش‌های مبتنی بر اصول کشاورزی پایدار مانند کشاورزی حفاظتی، تولید کاغذ، سوخت‌های زیستی رقابتی را برای این مواد ایجاد کرده است. از سوی دیگر نسل قدیمی دامداران و کشاورزان که متکی به این سیستم‌ها بوده اند در حال حذف شدن از این عرصه‌ها بوده و نسل جدید نیز رغبت چندانی به ورود به چرخه دامداری و کشاورزی ندارند. باید زمینه‌ها و انگیزه‌های قوی برای جذابیت این حرفه‌ها فراهم شود. زیرا نسل جدید \\\\\\\\\\\\\\\"فن‌محور\\\\\\\\\\\\\\\" بوده و علاقمند به استفاده از فناوری‌های نوین می‌باشد که بدون تردید با الگو‌های قدیمی بهره‌برداری از زمین متفاوت می‌باشد. به طور کلی کشاورزی در کشور ما خرده‌مالکی است و لازم است هر گونه برنامه‌ریزی که قرار است انجام شود با توجه به این واقعیت باشد و تلفیق دام و زراعت نیز در قالب الگو‌های فناوری‌های نوین برای کشاورزی خرده پا با توجه به توان اقلیمی هر منطقه بازتلفیق شود.

کلمات کلیدی