مقدمه: مادر مهمترین رکن هر خانوادهای محسوب میشود و کودکان از طریق نهادهای رسمی و غیررسمی در مورد نقشها و خصوصیات مادر مطالبی را می آموزند که میتواند جهتگیری های آتی ذهنی و رفتاری آنان را شکل دهد. مدرسه اولین و اصلی ترین نهاد رسمی است که باید در قالب کتابهای درسی، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بسیاری از مطالب از جمله مفاهیم مرتبط با مادر را به کودکان آموزش دهد. از این رو، هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان توجه کتب درسی دوره ابتدایی به نقش و جایگاه مادر است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع، توصیفی است که به شیوه تحلیل محتوا صورت گرفته است. جامعه آماری شامل محتوای تمام کتب پایه اول تا ششم دوره ابتدایی شامل: کتابهای فارسی بخوانیم، هدیه های آسمان و مطالعات اجتماعی است. به دلیل اینکه تمامی کتاب های ذکر شده مورد بررسی قرار گرفته است، از این رو از روش سرشماری استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه محقق ساخته ای است که روایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن با ضریب همبستگی کاپا صورت گرفته است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی استفاده شده است . یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از واژه های مختلف مورد استفاده -مادر، مامان و ...-، واژه مادر بیش از سایر واژه ها مورد استفاده قرار گرفته است همچنین از میان نقش های مختلف مادری، در کتب دوره ابتدایی بیشتر به نقش آموزشی مادران توجه شده است و پس از آن نقش مشورتی و حمایتی در رتبه های بعدی جای دارند. در میان کتب مختلف مورد بررسی در کتاب فارسی خواندن میزان توجه به مفاهیم مورد بررسی بیشتر از سایر کتابها -هدیه های آسمان و مطالعات اجتماعی- بود. کمترین میزان پرداختن به نقش مادر در کتاب فارسی خواندن سال اول ابتدایی بود. بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که توجه به نقشهای مختلف مادران در کتب فارسی دوره ابتدایی چندان صورت نگرفته است و آنچه که از توزیع این نقشها بر می آید این است که هدف و چارچوب مشخصی دنبال نشده است و بیشتر مفاهیم به صورت ضمنی مورد اشاره قرار گرفته است. این در حالی است که کودکان باید جایگاه و نقش های مادرانه را به صورت آشکارتر و در قالب دروسی مستقل فراگیرند. بر این اساس پیشنهاد می شود ضمن بازبینی و تجدید نظر در محتوای کتابهای درسی، به جایگاه خانواده و بویژه مادر توجه بیشتری شود و نیز در قالب تکالیف درسی متفرقه و تکمیلی، فرصت و شرایط بهتر و بیشتری برای پرداختن به جایگاه مادر فراهم شود .

کلمات کلیدی