تناسب و هماهنگی در فواصل و پایان بندهای آیات قرآنی،یکی از جلوه های اعجاز بیانی قرآن کریم به شمار می رود که در پرتو ژرف نگری و پژوهش در آن می توان به نکات و حقایق گرانسنگی دست یافت. چنان چه پژوهشگری از این دریچه به فواصل آیات بنگرد، دیری نپاید که متوجه خواهد شد، این فواصل در سراسر قرآن به گونه ای اعجاز آمیز و متناسب با موقعیت کلامی در جایگاه خود استقرار داشته و از یک هماهنگی خاصی برخوردار هستند. این تناسب و هماهنگی گاه در انسجام وارتباط فواصل با صدر آیات نمود پیدا می کند، گاه در هماهنگی و تناسب با فواصل آیات دیگر آشکار می شود، و زمانی دیگر در میان معنا و لفظ و هارمونی آواها و سازگاری با معانی نمایان می شود؛ به گونه ای که متغیرهای فونتیک، هجایی و آوایی با متغیرهای سمانتیک و معنایی در سراسر فواصل همراه و همپاست. حرکت و سکون، مخارج حروف، مد و غنّه در تمامی فواصل، متناسب با سیاق معانی و مضامین و مقتضیات مربوط به سخن دگرگون می شود. این ویژگی در فواصل آیات قرآنی رازی از رازهای معماری قرآن به شمار می رود که هیچ ساختار ادبی یا رأی برابری با آن را ندارد. گفتاری که در پیش روست به بررسی این ویژگی در قرآن کریم می پردازد.

کلمات کلیدی