\\\\\\\\\\\\\\\"وقتی‌ هر فعل و اثری را در عالم،فعل و اثر حق دانستیم به این معناست‌ که این خداوند است که اصل هستی او را افاضه داشته و مشیت‌ بالغهء او،تعینات و تقدرات وجودش را رقم زده و قضا و حکم‌ قطعی او هر موجودی را به عرصهء هستی کشانده است بنابراین‌ باور به قضا و قدر الهی از دل باور به توحید افعالی برمی‌خیزد، چنانچه حضرت رسول اکرم-ص-می‌فرمایند:«القدر نظام‌ التوحید فمن وحد الله و آمن بالقدر فقد استمسک بالعروة الوثقی»11البته باید توجه داشته که اگر آنچه در متن عالم طبیعت‌ است را عین فعل حق بدانیم مطابق آنچه بیان شد قضا و قدر را که حکایت از مشیت و ارادهء حق‌تعالی دارد باید در مرتبهء مقدم‌ بر آن یعنی در مرتبهء فوق طبیعت دانست. شبههء ضرورت الهی و اختیار بشری الف-چگونه ممکن است فعلی که علم حق و قضا و قدر الهی آنرا ضرورت بخشیده‌اند باز با وصف اختیار از انسان سر زند؟اگر کلیه افعال ما به قضا و قدر الهی است پس ما اختیاری‌ در انجام آنها نداریم؟ پاسخ اجمالی-پاسخ کلی‌ای که می‌توان به این شبهه داد همان است که بزرگان ما از جمله مرحوم علامه طباطبایی-ره-و استاد شهید مطهری بیان فرموده‌اند مبنی بر اینکه مشیت و ارادهء حق‌تعالی به نحو گزافی و متکثر،جداجدا به تحقق یک‌یک‌ موجودات تعلق نگرفته است تا گمان شود که ارادهء حق و ارادهء ما نسبت به فعل از یکدیگر متمایز بوده و لذا فعل را بهریک‌ نسبت دهیم باید از دیگری سلب نمائیم.\\\\\\\\\\\\\\\"

کلمات کلیدی