عالم آل محمد علیهم‌السلام در پایان قرن دوّم و آغاز قرن سوّم هجری قمری گفتگوهای فراوان مؤثری با پیروان ادیان و مذاهب و شیفتگان فرقه‌های گوناگون و ملحدان و زنادقه داشته‌اند. از این‌رو اسوه حسنه برای اهل گفتگو در جهان بوده و خواهند بود. مطالعات احادیث رضوی علیه‌السلام که متن این گفتگوها را گزارش می‌کند الهام‌بخش ضوابط گفتگوهای سودمند و روشنگر اخلاق گفتگوهای مطلوب و موفق است. درنگ در محتوی و آثار این گفتگوها، مرجعیت علمی و سیاسی اهل‌بیت را برای جهانیان ثابت می‌کند. این مقاله نظام اخلاقی و علمی گفتگوهای هدفمند و مفید را نشان می‌دهد. منبع اصلی این پژوهش قول و فعل امام گفتگوهای الهی حضرت علی بن موسی الرضا علیهماالسلام است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. مؤلف تلاش می‌کند از متن احادیث حاوی گفتار و رفتار و سیره رضوی علیه‌السلام «قوانین» گفتگوی مثبت را استنباط نماید و به پیروان ادیان و مذاهب در جهان و اصحاب گفتگو و رسانه و مؤسسات گفتگوی ادیان و مراکز تقریب مذاهب ارائه نماید. هدف بازگشت به تاریخ و مکتب گفتگوهای رضوی علیه‌السلام در تاریخ گفتگوهای جهانی و ترویج گفتگوهای نافع و آرامش‌بخش الهی است. در این پژوهش با مطالعات تحلیلی احادیث حامل گفتگوهای دینی امام رضا علیه‌السلام، نه قانون اساسی و مهم برای بهبود گفتگوهای پیروان ادیان و سودمندی آن استنباط گردید. «تسلط بر منابع ادیان» و «لغت‌شناسی و تسلط بر زبان ادیان» و «عقل‌گرایی» و «عدل و انصاف علمی» و «قصد قربت و نیّت پاک» و «حق‌گرایی» و «شفافیت و قاطعیت در اظهار عقاید» و «تکلیف‌گرایی و پای‌بندی به واجبات و مستحبات دینی» و «اقناع علمی مخاطب» نه ضابطه و قانونی است که در این تحقیق از گفتگوهای رضوی کشف وارایه شده است.

کلمات کلیدی