چکیده تشویق و تنبیه دو عنصر مهم و جدِّی در فرآیند تربیت اند که از دیرباز مورد توجّه متولیّان این امر بوده و هر یک دارای اقسامی هستند؛ اگر چه که تشویق به عنوان یک عامل تقویت کننده رفتار، جایگاه مهمِّی در تربیت دارد، امّا تنبیه نیز به عنوان یک عامل بازدارنده از حساسیَّت بالایی برخوردار است. در این میان تنبیه بدنی در طول تاریخ مدافعان و مخالفان زیادی داشته است. به همین دلیل این پژوهش به بررسی جواز و عدم جواز تنبیه بدنی به عنوان یکی از انواع تنبیه فرزند و همسر از دیدگاه قرآن و سنُّت می پردازد. از جمله آیات قابل بررسی در این مسئله، تفسیر آیه44 سوره ص و آیه34 سوره نساء است. این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام پذیرفته ، بر آن است تا با گردآوری و نقد دیدگاه های گوناگون مفسِّران در مفاد این آیات با بررسی معناشناختی واژه ی « ضرب» به تبیین جدیدی در این زمینه دست یابد؛ لذا با توجه به دانش معناشناسی، قراین متعدِّدی از جمله مخالفت روح کلِّی دستورات دینی با تنبیه بدنی و نهی جدِّی از «ضرب» و تنبیه بدنی در سیره و روش معصومین -علیهم السلام- در بُعد عملی و انصراف صریح شخص پیامبر -ص- از معانی تنبیه بدنی به معنای جانشین از جمله رویگردانی، ممانعت، التزام، محروم کردن، فشار وارد ساختن، محدود کردن و...، طبق روایت «...لکن اِضرِبُوهُنَّ بالجُوعِ وَ العَری» برای انصراف شارع از معنای مشهور«ضرب» و توجُّه مخاطب به معانی دیگر آن وجود دارد که نشانگر تغییر دلالت لفظ «ضرب» می باشد. علاوه برآن که در متون دینی اصول و روشهایی ارائه شده که پایبندی به آنها موجب استحکام بنیان خانواده خواهد شد و دیگر جایی برای تنبیه بدنی باقی نخواهد ماند.

کلمات کلیدی