در شمال کوهبنان -شمال استان کرمان-، توالی سیلیسی آواری قرمز رنگی به ضخامت 100 تا 200 متر برونزد دارند که با مرزی تدریجی به نهشته های کربناته -دولومیتی و آهک دولومیتی- تبدیل می شوند که دارای کانسار سازی سرب و روی نیز هستند. این نهشته ها -کربناته ها- خود به صورت تدریجی به ماسه سنگها و شیل های سبز رنگ -گروه شمشک- تبدیل می شوند. در نقشه زمین شناسی ناحیه مورد نظر -250000/1 راور- -Mahdavi et al.,1996- نهشته های قرمز رنگ در حوالی روستا و معدن سرب و روی کاروانگاه -31 درجه و 32 دقیقه عرض شمالی و 56 درجه و 19 دقیقه طول شرقی- هم ارز سازندهای لالون و زایگون -سازند داهو- معرفی شده اند -جلیلی،1381-. بررسی لیتوفاسیس ها در این نهشته ها نشان می دهد که رخساره گلسنگی Fl از بیشترین گسترش برخوردار بوده و رخساره های ماسه سنگی Sh، Sp و Sr به صورت میان لایه با آنها مشاهده می شود. لیتوفاسیس Fl : Fl تنها لیتوفاسیس گلی در ناحیه مورد مطالعه می باشد که از لامیناسیون افقی تشکیل شده و به صورت بین لایه ای با ماسه سنگ های دانه ریز تا متوسط قرار گرفته است. در این رخساره رسوبگذاری بر اثر بار معلق گرفته و اغلب به عنوان رخساره دشت سیلابی یا خارج از کانال شناخته می شود. لیتوفاسیس Sh : ضخامت این رخساره کمتر از یک متر بوده و اندازه درات تشکیل دهنده آنها در حد ماسه ریز تا درشت است. لامیناسیون و طبقه بندی افقی مهم ترین ساختمان های رسوبی در این رخساره است که در سطح آنها گاهی جدایش خطی دیده می شود. این رخساره می تواند در حد فاصل رژیم های بالا و رژیم های پایین تشکیل شده باشد که در این صورت در رژیم پایین دانه ها درشت تر و در رژیم بالا دانه ها ریز تر می باشند-Harms & Fahnestock, 1965-. لیتوفاسیس Sp : این رخساره در اثر مهاجرت دون های دو بعدی تشکیل شده و در نتیجه باعث ایجاد یک سری طبقات مورب مسطح شده است -Harms et al.,1982-. ضخامت آنها کمتر از یک متر بوده و در ماسه سنگ های دانه ریز تا دانه درشت تشکیل شده است. باید توجه داشت که شواهد فرسایشی در این رخساره وجود نداشته و یا بسیار ناچیز می باشد. لیتوفاسیس Sr : در این لیتوفاسیس انواع ریپل مارک ها مشاهده می شود. ارتفاع این ریپل مارک ها معمولا 2 سانتی متر و یا کمتر می باشد اما به ندرت ریپل هایی با ارتفاع بیشتر نیز قابل مشاهده است. این لیتوفاسیس عمدتا همراه با لیتوفاسیس Sh یافت می شود. این در حالی است که لیتوفاسیس های سازند داهو غالباً شامل رخساره های ماسه سنگی -Sp، Sh، Sl، Sm، St و Sr- در قالب سیکل های ریز شونده تشکیل شده که در انتهای سیکل ها بعضاً رخساره های گلسنگی Fl و Fm نیز مشاهده می شود -زند مقدم،1386-. مطالعات پتروگرافی در نهشته های قرمز رنگ کاروانگاه نیز منعکس کننده پتروفاسیس های غالب لیت آرنایت و کوارتزآرنایت است. پتروفاسیس های لیت آرنایتی در سرتاسر توالی به صورت بین لایه های با پتروفاسیس های سیلتستونی مشاهده می شود. این پتروفاسیس از کوارتز به صورت مونوکریستالین و پلی کریستالین، خرده سنگ - شامل چرت، خرده های ولکانیکی، ماسه سنگ، مقدار کمی اسلیت- و فلدسپات - شامل پلاژیوکلاز و میکروکلین- تشکیل شده است. ذرات در محدوده نیمه زاویه دار تا نیمه گرد شده و بعضا گرد شده می باشند و از نظر بافت در مرحله ساب مچور تا مچور قرار دارند. پتروفاسیس های کوارتز آرنایتی که عمدتاً در محل تبدیل رخساره های آواری به رخساره های کربناته مشاهده می شوند، عمدتا حاوی کوارتز - در حدود 97درصد-، مقادیری خرده سنگ چرتی و کانی سنگین - زیرکن- می باشد. کوارتز ها عموما بی شکل و منوکریستالین هستند ولی مقدار کمی کوارتز پلی کریستالین نیز وجود دارد. اغلب دانه های کوارتز دارای خاموشی یکنواخت می باشند، با این وجود، تعدادی کوارتز با خاموشی موجی نیز در بین ذرات قابل مشاهده است. پتروفاسیس غالب در نهشته های سازند داهو نیز لیت آرنایت است با این تفاوت که اغلب از خرده های دگرگونی، شیلی و چرتی تشکیل شده اند. این پتروفاسیس ها اغلب دارای ماتریکس یا سیمان رسی فراوانی نیز هستند که به صورت اولیه و ثانویه بین دانه ها را فراگرفته اند. آنالیز رخساره ها در دو سازند نشان می دهد که محیط رسوبی غالب در نهشته های قرمز رنگ کاروانگاه اغلب محدود به دشت سیلابی تا دشت ساحلی می شود اما سازند داهو اغلب در محیطی رودخانه ای از نوع مئاندری برجای گذاشته شده است -زند مقدم،1386-. بنابراین، با توجه به شواهد صحرایی و میکروسکوپی از خصوصیات چینه شناسی -مرز تدریجی تبدیل سازندها به یکدیگر-، جایگاه چینه شناسی نهشته ها، آنالیز رخساره ها و محیط رسوبی چنین به نظر می رسد که نهشته های قرمز رنگ کاروانگاه می توانند مربوط به سازند سرخ شیل به سن تریاس زیرین باشند که به صورت تدریجی به نهشته های کربناته سازند شتری -تریاس میانی- تبدیل شده و به دنبال آنها ماسه سنگها و شیل های گروه شمشک به سن تریاس بالایی-ژوراسیک زیرین آمده است. هر چند که در اقصی نقاط ایران مرکزی در سازند سرخ شیل لایه های آهکی-دولومیتی نیز گزارش شده است اما در ناحیه مورد مطالعه این قبیل لایه ها مشاهده نشده و در عوض دایک و سیل های سبز رنگی وجود دارد که نهشته های مورد نظر را تحت تاثیر قرار داده اند. این در حالی است که در نقشه زمین شناسی منطقه، نهشته های قرمز رنگ را سازند داهو -کامبرین زیرین- دانسته و نهشته های کربناته روی آنها را متعلق به پرمین تا تریاس می دانند. از این رو، پیشنهاد می شود که در تهیه سایر نقشه های زمین شناسی موارد مذکور مد نظر قرار گیرد.

کلمات کلیدی