مقدمه: دانش بومی،دانش محلی، سنتی یا قومی است که ماهیت آن تجربی،شفاهی وذهنی است. تدوین آن دشوار است چرا که دانشی ضمنی و پنهان است با ظهور علم نوین و پیشرفت جوامع مورد غفلت قرار گرفته و در معرض نابودی است. این جنوبی در کتابخانه های روستایی انجام گرفت مطالعه با هدف پیشنهاد و ارائۀ الگویی بهمنظور مستندسازی، حفظ و اشاعۀ دانش بومی روستاییان خراسان. روش شناسی: این مطالعۀ کیفی بهروش نظریۀ زمینه ای انجام شد. داده ها بهکمک ابزار مصاحبۀ نیمه ساختاریافته از نمونه ها گردآوری شد. نمونه را بیست مرد و ده زن روستایی، هشت کتابدار و سه نفر مطلع از دانش بومی استان خراسان جنوبی تشکیل داد. روایی پژوهش به کمک بازخورد همتایان و توضیح مفصل و غنی و داوران بیرونی تأیید شد. پایایی پژوهش نیز از طریق تصویربرداری و ضبط صدا و یاداشت برداری واژه به واژه با آوانگاری تقویت شد. یافته ها: یافته ها نشان داد سازمان های بسیاری می توانند به منظور حفظ و اشاعۀ دانش بومی فعالیت کنند. دراین میان، کتابخانه های روستایی می توانند در بین سازمان ها نقش مؤثری ایفا کنند؛ چون نزدیکترین مراکز دانش در روستا هستند و با ایجاد انگیزه و افزایش مهارت های تخصصی، فنی، پژوهشی و کلامی به کتابداران و همچنین با مستندسازی دانش بومی بههر دو صورت رقومی و چاپی می توانند در نقش هماهنگ کننده ظاهر شوند. نتیجه گیری: شیوه نامۀ به دست آمده مهم ترین نتیجۀ حاصل از این پژوهش بود. این شیوه نامه بر چهار اصل تخصص، تعهد، تعامل و تعادل استوار است. از طریق این شیوه نامه، ده مرحلۀ شناسایی، انتخاب، یادگیری، ارتباط، اقدام، پیادهسازی، بازبینی، ثبت، سازماندهی و دسترسی، بهمنظور مستندسازی، حفظ و اشاعۀ دانش بومی روستاییان به کتابخانه های روستایی خراسان جنوبی ارائه داده شده است.

کلمات کلیدی