چکیده اساس بسیاری از کمالات فروتنی و افتادگی است و روح فروتنی تیز، بندگی و کرنش در برابر خداوند است، تا بندگی و انقیاد پروردگار نباشد مراحل دیگر فروتنی ممکن نمی گردد. انسان باید رابطه خود را با خدا، به گونه ای تنظیم کند که تمامی اعمال و رفتارش رنگ عبودیت و تسلیم بگیرد و پیوسته خود را در برابر قدرتی لایتناهی و عظمتی بی کران، مشاهده نماید. براساس این اعتقاد و باور درونی، آنجنان، خاکسار و فروتن باشد که جز تسلیم و سرسپردگی در مقابل خداوند و اطاعت از قانون الهی و پایبندی به مقررات و حدود شرعی، اندیشه دیگری او را به خود مشغول ندارد. با چنین دیدی انسان در برابر خداوند همچون قطره ای در برابر دریای بی کران، احساس حقارت و فروتنی می کند و هیچ گاه گرفتار غرور و خودبیتی نمی گردد. از جمله مسائلی که باید آن را مورد توجه قرار داد، دوری از خودبینی و غرور در زندگی است. خودبینی یکی از رذایل اخلاقی به معنی خود را بزرگ پنداشتن است و اگر کسی به بیماری خودبینی مبتلا شود و از دیگران انتظار احترام و اکرام داشته باشد و فخر فروشی کند متکبر است. بنابراین خودبینی نوعی خودشناسی نادرست است که به رفتاری نادرست با دیگران می انجامد. در مقابل تکبر، می توان از فروتنی یاد کرد که یکی از صفات پسندیده مؤمن به معنی فروتنی وخشوع میباشد اگر مسلمانی فروتن تباشد نمی تواند خدای خود را عبادت کند. در رابطه با خودبیتی و فروتنی سخنان زیادی در قرآن کریم، احادیث پیامبر اکرم - و ائمه معصومین » آمده است که به سفارشات ارزشمندی در این زمینه اشاره می کنند. در این مقاله سعی بر آن است با تکیه بر کتبی چون نهج البلاغه، غرر الحکم و درر الکلم به بررسی دیدگاههای امام علی در باب وجوب پرهیز از خودبینی وخودبینی و در مقابل تشویق به فروتنی و تواضع، خصوصات افراد خودبین و فروتن، اثرات خودبینی و فخر فروشی و سپس به بیان اثرات فروتنی و راههای مبارزه با خودبینی پرداخته شود

کلمات کلیدی