طراحی مسکن در معماری یکی از موضوعاتی است که بیش از هر مولفه‏ای، موضوعی فرهنگی به شمار می‏رود. فرهنگ که خود از مولفه‏های سازنده هویت است را می‏توان متشکل از مولفه‏های روش زندگی، شیوه همسازی با محیط و نمادها و نشانه‏ها دانست. روش زندگی که بر اساس چگونگی استفاده از مواد و فضاها، ایده‏آل‏ها، قواعد، قوانین، رفتارهای روزمره زندگی و مانند آن شکل می‏گیرد، به‏خصوص در موضوع مسکن، یکی از مهمترین مسائلی است که باید در طراحی مورد توجه معماران قرار گیرد. روش زندگی را به طور کلی می‏توان تحت عوامل ساختار خانواده، طبقه اجتماعی و ارزش‏های خانواده دانست که پس از گذر از فیلتر هنجارهای مسکن، «ترجیحات مسکن» را به وجود می‏آورد. مطالعه ترجیحات مسکن افراد، در مورد هر فضا و هر شاخصه طراحی معماری، می‏تواند منجر به ارائه راهکار شود و در نتیجه، محصولی کاملا مطابق نیازها و خواسته‏های افراد و فراتر از سرپناه، به «خانه» تبدیل شود. تا کنون درباره موضوع ترجیحات مسکن در جهان تحقیقاتی انجام شده است اما پرداختن به این موضوع در ایران سابقه چندانی ندارد. در این پژوهش، پس از مطالعات کتابخانه‏ای، مسئله ترجیحات مسکن در شهرستان تربت‏جام از طریق مطالعات میدانی بر اساس پرسشنامه و مصاحبه مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس شاخصه‏هایی مانند ابعاد فضا، دید و منظر، حریم و سلسله مراتب، نورگیری و ... راهکارهایی برای طراحی محیط مسکونی ارائه شده است.

کلمات کلیدی