عنوان : ( آیا ساسانیان روحانی‌تبار بودند؟ )
نویسندگان: پدرام جم ,
Full Textچکیده
رابطة دین و دولت موضوعی مهم در تحقیقات مربوط به سازوکار شاهنشاهی ساسانی است و رویکرد ساسانیان به دین زرتشتی و ارتباط آنها با روحانیون زرتشتی اهمیت بسزایی در پژوهشهای تاریخ ساسانی دارد. در صد و پنجاه سال اخیر، شماری از محققان با استناد به گزارشی از طبری دربارة ساسان و فعالیت او در آتشکدة اناهید اصطخر، او را صاحبِ منصبی دینی چون موبد، هیربد یا نگاهبان آتشکده تصور کرده‌اند و ساسانیان را از تباری روحانی دانسته‌اند. برخی محققان از این هم فراتر رفته‌اند و کامیابی ساسانیان در غلبه بر اشکانیان را نتیجة رویکرد دینی جدید اردشیر بابکان، مؤسس سلسلة ساسانی، و توجه و گرویدن هواداران پرشور و متعصب زرتشتی به او پنداشته‌اند. گزارش آگاثیاس دربارة اردشیر بابکان هم دستاویز دیگری برای شماری از پژوهشگران در روحانی دانستن او بوده است. این تحقیق با بررسی دوبارة گزارش طبری و سنجش آن با مدارک حقوقی زرتشتیِ دورة ساسانی نشان می‌دهد که منصب ساسان در آتشکدة اناهید منصبی دینی نبوده است. همچنین این تحقیق گزارش آگاثیاس دربارة اردشیر را با شواهد دیگر می‌سنجد و نشان می‌دهد که این گزارش هم مطلبی در باب روحانی بودن او ندارد. مقایسة این گزارش‌ها و شواهد و روایت‌های دیگر، خاستگاه روحانی ساسانیان را نفی می‌کند و بر پیوند آنها با اشراف محلی فارس صحه می‌گذارد.
کلمات کلیدی
, ساسان, سیاست دینی ساسانیان, آتشکدة اناهید اصطخر, تأسیس و ادارة آتشکده‌ها, اشراف ساسانی, روحانیون ساسانی
@article{paperid:1074997,
author = {جم, پدرام},
title = {آیا ساسانیان روحانی‌تبار بودند؟},
journal = {پژوهشهای علوم تاریخی},
year = {2020},
volume = {11},
number = {2},
month = {February},
issn = {2251-9254},
pages = {43--62},
numpages = {19},
keywords = {ساسان، سیاست دینی ساسانیان، آتشکدة اناهید اصطخر، تأسیس و ادارة آتشکده‌ها، اشراف ساسانی، روحانیون ساسانی},
}
%0 Journal Article
%T آیا ساسانیان روحانی‌تبار بودند؟
%A جم, پدرام
%J پژوهشهای علوم تاریخی
%@ 2251-9254
%D 2020
