اسب از موجودات اساطیری و نمادین در فرهنگ شرق و غرب است و گاه مرکب خدایان به شمار می آید. در برخی از داستان ها اسب پهلوان همپایه او ارزشمند و ارجمند است نظیر رخش رستم، شبرنگ سیاوش و شبدیز خسرو پرویز. رخش، اسب رستم، یکی از مهم ترین جانوران در ادبیات فارسی است که فراتر از یک مرکب، یاور و همراه همیشگی جهان پهلوان است. اهمیت رخش در ادب حماسی سبب شد که نقش آن در متن و تصویر را بررسی کنیم. این پژوهش شامل دو بخش است: در بخش نخست اهمیت اسب در ادبیات را بررسی و ابیات شاهنامه در توصیف رخش را ذکر می کنیم. در بخش دوم به بررسی جایگاه اسب در هنر ایران می پردازیم و سپس تصویر رخش را در نگاره های «گزینش رخش توسط رستم» بررسی می کنیم. حاصل پژوهش نشان می دهد که نگارگران در ترسیم رخش به سه ویژگی رنگ زعفرانی، بور ابرش، کهری رنگ رخش توجه داشته اند. همچنین دریافتیم که توصیفات فردوسی از رخش انتزاعی نیست بلکه می توان در عالم واقع نمونه هایی از آن یافت.

کلمات کلیدی