تا آنجا که می‌دانیم در قرون اولیه تاریخ اسلام در فلسفه و سایر علوم هیچ کتابی به زبان فارسی نوشته نشده است و تمامی دانشمندان مسلمان که اکثر آنها ایرانی هم بوده‌اند، آثار علمی خود را به زبان عربی ‌نگاشته‌اند. از قرن چهارم هجری به بعد فلاسفه ایرانی در کنار تالیفات فراوانی که به زبان عربی داشته‌اند، به تدریج آثار اندکی را به زبان فارسی آفریده‌اند که از آن جهت که جاده فارسی نویسی را برای دانشمندان دوره‎های بعد هموار کرده‌ است، بسیار ارزشمنداند. ایشان در زمانی این کار را آغاز کرده‌اند که زبان فارسی پس از یک دوره فترت، آمادگی و گنجایش لازم برای ادای مفاهیم و معانی انتزاعی فلسفی را نداشته است. ابن‎سینا و شاگردان او، ناصرخسرو، سهروردی، بابا افضل کاشانی، خواجه نصیرالدین طوسی، قطب الدین شیرازی، و دیگران در تدوین نگاشته‎های فلسفی به زبان فارسی سهم بسزایی داشته‎اند. تلاش ایشان در معادل سازی اصطلاحات فلسفی به زبان فارسی زمینه را در روزگار ما برای آفرینش آثار فلسفی پخته‎تر فراهم کرده است. این جستار به روش توصیفی ـ تحلیلی، علل زبانی و ادبی غلبه زبان عربی در نگاشته‌های فلسفی را بررسی و با معرفی مهمترین تالیفات فلسفی به زبان فارسی، نقش آنها را در توسعه و غنی سازی این زبان برای انتقال دانش‎های فلسفی آشکار ساخته است. در پایان هم به تاثیر آثار مترجم از متون فلسفه غرب بر پرباری گنجینه لغات فارسی و ضرورت نگارش فلسفه به فارسی در عصر حاضر که عربی دانی در آن به شدت کاهش یافته است، پرداخته شده است.

کلمات کلیدی