نابرابری ها و بی عدالتی های فضایی، برنامه ریزان را بر آن داشته است که از طریق رتبه بندی و تعیین درجه توسعه یافتگی مناطق، بتوانند به شناخت و تحلیل وضع موجود، بررسی امکانات، تنگناها و عوامل نابرابری منطقه ای دست یابند. هدف از این پژوهش سنجش درجه محرومیت دهستان های شهرستان گلوگاه از نظر زیرساخت های توسعه است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است و در تحلیل داده ها از مدل های تصمیم گیری چند معیاره موریس و تاپسیس و از نرم افزارهای SPSS، Excel و Arc-GIS استفاده شده است. به منظور رتبه بندی و تعیین درجه محرومیت دهستان های شهرستان گلوگاه، با استفاده از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن تعداد 76 شاخص در قالب 9 بعد آموزشی، بهداشتی و درمانی، زیربنایی، ارتباطات و حمل نقل، خدماتی و بازرگانی، سیاسی اداری، اقتصادی، فرهنگی و مذهبی و جمعیتی تعریف شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در مدل تاپسیس 25 درصد از دهستان های شهرستان گلوگاه (توسکاچشمه) در سطح محروم و 75درصد از دهستان ها (کلبادشرقی، کلبادغربی و آزادگان) در سطح درحال توسعه قرار گرفته اند. در مدل موریس نیز 50 درصد از دهستان های شهرستان گلوگاه (آزادگان و توسکاچشمه) در سطح محروم و 50 درصد از دهستان ها (کلبادشرقی و کلبادغربی) در سطح در حال توسعه قرار گرفتند. مقایسه دو مدل نیز نشان از تشابه نسبی نتایج و به عبارتی همخوانی سطوح به دست آمده دارد. در هر دو مدل دهستانی در سطح توسعه یافته قرار نگرفت که نشان دهنده سطح توسعه پائین دهستان های این شهرستان است. لذا در جهت کاهش محرومیت و عدم نابرابری های منطقه ای پیشنهاداتی از جمله بهبود وضعیت شاخص های اقتصادی، توجه بیشتر به دهستان های محروم ارائه گردیده است.

کلمات کلیدی