صنعت چرم سازی از صنایع بسیار آلاینده می باشد و مهم ترین آلودگی آن ناشی از ترکیبات کروم است که به وفور در فرایند دباغی مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که سالانه مقدار زیادی از پساب های شهرک صنعتی چرمشهر قزقان مشهد به بستر آبی فصلی کشف رود تخلیه می شود مشکلات زیست محیطی در آن بروز پیدا کرده و آبیاری گیاهان با فاضلاب شهرک صنعتی چرمشهر و انباشت آن در بافت های گیاهی و مصرف علوفه آلوده توسط دام فلزات سنگین را وارد چرخه غذایی می کند و علاوه بر تأثیر روی دام، سبب تاثیراتی برروی جوندگان منطقه و به سبب آن روی پرندگان شکاری که از جونده تغذیه می کنند و در نهایت واردچرخه ی غذایی شده و به مرور تأثیرات آن در انسان هم ظاهر می شود. با بررسی اثرات کروم برروی خاک، گیاهان و جانورانی مانند جوندگان که وابستگی زیستگاهی دارند، اهمیت این موضوع بیش از بیش آشکار می گردد. جوندگان نسبت به آلودگی های محیط-زیستی به خصوص آلودگی فلزات سنگین بسیار حساس اند و می توانند به عنوان شاخص زیستی در مناطق آلوده مورد بررسی قرار گیرند. در این مطالعه اثرات هیستوپاتولوژیکی را در بافت های کبد، کلیه، ریه و بیضه ی جونده ی جرد لیبی بررسی کردیم. جرد لیبی با توجه به اینکه وابستگی زیستگاهی و تغذیه ای زیادی به زیستگاهش دارد، نرخ تولیدمثل بالا و جمعیت مطلوب، طول عمر کوتاه، حضور در تمام طول سال و قابلیت به دام افتادن را نیز دارد جهت پایش بسیار مفید بوده و می تواند به‌عنوان پایش های سطح آلودگی در مطالعات آتی مورد استفاده قرار گیرد.

کلمات کلیدی