آزادی نسبی اوایل دهه 40 فرصتی را برای بازسازی و فعالیت دوباره جنبش دانشجویی در ایران فراهم کرد. در این زمان جنبش دانشجویی به دلیل سرکوب سیاسی دهه 30، ناامیدی از روش‌های رفورمی و حاکم شدن مبارزات چریکی در برخی از کشورهای جهان سوم به‌سوی رادیکال شدن در حال حرکت بود. در این میان برخی از احزاب و گروه‌های سیاسی و اجتماعی مانند جبهه ملی، حزب توده، روحانیون سنتی و نهضت آزادی سعی کردند هویت‌های مشروع، برنامه دار و مقاومت را تعریف و دانشجویان را ترغیب به پذیرش اثربخش بودن اقدامات رفورمی بکنند. با این حال استفاده از پیشینه گذشته همراه با حفظ خطوط قرمز حکومت در عمل باعث نوعی سردرگمی در تعریف هویت توسط برخی از این گروه ها گردید. این‌ مسئله که دانشجویان در دهه 40 چه واکنشی به هویت‌های مشروع، برنامه دار و مقاومت جبهه ملی، حزب توده، روحانیون سنتی و روشنفکران دینی داشتند، موضوعی است که این نوشتار به دنبال بررسی آن است. چارچوب نظری این نوشتار هویت «کاستلز» است. نتیجه تحقیق نشان می دهد انطباق نداشتن هویت‌های مشروع، برنامه دار و مقاومت جبهه ملی، حزب توده، روحانیون سنتی و نهضت آزادی با انتظارات دانشجویان سبب طرد و یا ارائه تفاسیر متفاوت از سوی آن‌ها گردید. روش به‌کاررفته در نوشتار تطبیقی است.

کلمات کلیدی