رسوبات کواترنری مخروط ‏افکنه ‏ها اطلاعات مهمی از شرایط اقلیمی گذشته و تحولات محیطی حوضه آبریز بالادست خود ارائه می‏کنند. در این پژوهش نویسندگان به بررسی تکامل الگوی رسوبی بر سطح مخروط‏افکنه کال‌شور پرداختند تا با استفاده از تفسیر نتایج حاصل از آنالیزهای ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی این رسوبات محیط رسوب‌گذاری این رسوبات در دوره کواترنر را بررسی کنند. مخروط ‏افکنه کال‌شور یک مخروط کوچک و نسبتاً متقارن در شمال‌شرق ایران و در دامنه جنوبی رشته‌کوه بینالود است که بر پایه ویژگی‏های رنگ و بافت و اندازه ذرات و مطالعات میدانی سطح آن به 8 سطح مورفوـ رسوبی با نام‌های A1 تا A8 تقسیم شده است. بر پایه مطالعات رسوب‏شناسی، رسوبات مخروط‏افکنه کال‌شور دارای جورشدگی بد و بسیار بد، کج‌شدگی متقارن (تقریباً متقارن تا بسیار مثبت)، کشیدگی (متوسط و پهن)، و بافت گراول و گراول شنی هستند. در تفسیر ویژگی‏های ژئوفیزیکی، اندازه‏های میانه، نمونه‏های A2 و A5 و A6 و A7 دارای میانه پایین‌تر، جورشدگی ضعیف، و کشیدگی بیشتر نسبت به بقیه رسوبات‌اند. همچنین، بر حسب نتایج آنالیزهای شیمیایی حاصل از آزمایش XRF، میزان عناصر اکسیدهای کلسیم و آلومینیوم و سیلیس و همچنین نسبت عناصر منیزیم به کلسیم و منگنز به کلسیم به ترتیب در نمونه‏های A1 و A3 و A8 کاهش و در نمونه‏های A6 و A2 و A5 و A7 کاهش می‏یابد که به ترتیب نشان‏دهنده شرایط اقلیمی سرد و خشک و گرم و مرطوب است. به طور کلی، با توجه به نتایج آنالیزهای ژئوفیزیکی و ژئوشیمیایی سیلاب حمل‏ کننده در نمونه‏های A6 و A2 و A5 و A7 دارای سرعت بسیار زیاد (و نه لزوماً دبی بالاتر) است. همچنین این سیلاب‏ها در محیط‏هایی با اقلیم سرد و خشک و با حاکمیت تخریب فیزیکی رخ داده‏‏ اند و در نمونه‏ های A4 و A1 و A3 و A8 اقلیم گرم و مرطوب با سیلاب‏های مداوم، اما، با انرژی کمتری رخ داده‌اند. بنابراین 4 سطح رسوبی در نتیجه اقلیم سرد و خشک و 4 سطح رسوبی در نتیجه اقلیم گرم و مرطوب در سطح این مخروط قابل مشاهده است.

کلمات کلیدی