در حال حاضر رشد فزاینده جمعیت و به تبع آن افزایش و تغییر الگوی مصرف، فشار مضاعفی را بر محیط زیست وارد آورده است. به نظر می رسد بخش زیادی از معضلات زیست محیطی، ریشه در رفتار انسان داشته که با شناخت رفتار مصرفی او و اصلاح آن، قابل حل است. پژوهش حاضر میزان مسئولانه بودن رفتارهای مصرفی خانوارهای روستایی در قبال محیط زیست و عوامل فردی موثر بر آن را مورد واکاوی قرار می دهد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و حجم نمونه 235 خانوار در 16 روستای شهرستان مرزی خواف در استان خراسان رضوی است. در این مطالعه رفتار اکولوژیکی مصرف به تفکیک سه بعد دانش زیست محیطی با 14 شاخص، ارزش زیست محیطی با 15 شاخص و درک منافع زیست محیطی با 17 شاخص به کمک مطالعات میدانی کمی گردید. نتایج نشان داد که بین تعداد سالهای تحصیل خانوارهای روستایی و پایبندی به رفتار سبز در زمینه مصرف رابطه مثبت و معناداری با شدت 22/0 وجود دارد.، در واقع با افزایش سطح تحصیلات میزان سبز بودن رفتار مصرف خانوارهای روستایی افزایش می یابد. همچنین اگر چه بین رفتار سبز و ابعاد آن رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، اما رابطه بین رفتار سبز و دانش زیست محیطی با 917/0 دارای شدت بسیار قوی بوده است (Sig. =0/00)که نشان از اهمیت دانش و آگاهی زیست محیطی بر رفتار سبز دارد. همچنین میانگین «درک منافع زیست محیطی مصرف کننده» با 5/3، «دانش زیست محیطی مصرف کننده» با 32/3 و «ارزش زیست محیطی مصرف کننده» با 22/3 در طیف لیکرت بالاتر از میانه نظری متوسط ارزیابی شد (Sig. =0/00)در مجموع پایبندی خانوارهای روستایی به «رفتار سبز مصرف» با 33/3 اگر چه بیشتر از متوسط است(Sig. =0/00)، اما تا آستانه مطلوب فاصله زیادی دارد. بدیهی است تغییر رفتار به خودی خود صورت نخواهد پذیرفت و نیاز به پیش شرط هایی دارد که با توجه به یافته های تحقیق تقویت «دانش زیست محیطی» از اهمیت بیشتری برخوردار است.

کلمات کلیدی