نوع مدیریت و شدت بهره برداری از مناطق حفاظت‌شده ممکن است بر تنوع گیاهان مناطق حفاظت شده تأثیرگذار باشد. ازاین‌رو در این پژوهش مناطق حفاظت‌شده در مجاورت 3روستای دشت، رباط‌قره‌بیل و چشمه‌خان، به ترتیب با بهره برداری اصلی توسط انسان، دام های اهلی و وحوش، در حاشیه پارک ملی گلستان انتخاب شد. در هر منطقه با استقرار 3پلات ویتاکر تعدیل‌شده در اردیبهشت‌ماه سال 1397 تعداد گونه‌های موجود و درصد پوشش آن‌ها ثبت شد. در داخل هر پلات 1000 متربعی ویتاکر، 3 کوادرات 100 مترمربعی، 6 کوادرات 10 مترمربعی و 30 کوادرات 1 مترمربعی مستقر شد. بیشترین تنوع گونه‌ای و تنوع گیاهان دارویی در روستای دشت و کم‌ترین مقدار در روستای چشمه‌خان مشاهده شد. چرای دام در روستای چشمه‌خان باعث شد تا درصد گیاهان دارویی نسبت به‌کل گیاهان 7درصد بیشتر از سایر روستاها باشد، اما اکثر گیاهان دارویی آن از گونه های یکساله و کم ارزش از نظر دارویی بود. در مقابل در روستای دشت که بهره برداری اندکی توسط انسان انجام می شد و بهره‌برداری توسط دام های اهلی ممنوع و حضور وحوش بسیار محدود بود، بیشترین تعداد گونه های دارویی و با ارزش و پرمصرف و نیز گونه های دارویی اندمیک مشاهده شد. بطور کلی براساس نتایج این تحقیق، چرای دام های اهلی، علاوه بر کاهش تنوع گیاهی کل، باعث کاهش تنوع گیاهان دارویی کل و گیاهان دارویی با ارزش مرتع می شود و اثرات منفی ان از چرای وحوش بیشتر است.

کلمات کلیدی