خشکی عامل اصلی محدود کننده تولید گیاهان زراعی در مناطق مدیترانهای میباشد. به منظور مطالعه تاثیر تنش خشکی آخر فصل بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و متغیرهای تبادل گازی سایه انداز ژنوتیپ های گندم، پژوهشی مزرعه ای در 1389 طراحی و اجرا گردید. آزمایش به صورت - مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 90 کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. عامل اصلی رژیم آبیاری (آبیاری معمولی وقطع آبیاری بعد از گلدهی) و عامل فرعی ارقام گندم نان (ده رقم) بود. قطع آبیاری پس از گلدهی باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، شاخص افت دمای سایه انداز گیاهی، محتوای نسبی آب برگ پرچم، میزان فتوسنتز و هدایت روزنهای برگ پرچم و افزایش محتوای کلروفیل برگ پرچم شد. حساسترین صفت به تنش خشکی 44 درصد / 54 درصد در مقایسه با شاهد) و بعد از آن هدایت روزنهای (میانگین کاهش 5 / عملکرد دانه (میانگین کاهش 7 در مقایسه با شاهد) بود. در شرایط آبیاری معمولی بیشترین میزان عملکرد دانه از رقم زرین بدست آمد، لیکن، در شرایط بود. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که C-86- قطع آبیاری پس از گلدهی، بیشترین عملکرد دانه مربوط به ژنوتیپ 2 در شرایط آبیاری معمولی بین عملکرد دانه و شاخص افت دمای سایه انداز گیاهی همبستگی مثبت و معنیدار وجود دارد. در این پژوهش بیشترین کاهش عملکرد دانه ( 62 درصد) و عملکرد بیولوژیک ( 61 درصد) در اثر تنش خشکی، در رقم 13 درصد به ترتیب در عملکرد / 14 و 3 / زرین مشاهده شد، در صورتیکه، رقم شیراز با کمترین کاهش در این دو جزء ( 6 دانه و بیولوژیک)، از پایداری عملکرد و مقاومت به تنش خشکی آخر فصل بیشتری برخوردار بود.

کلمات کلیدی