جستار پیش رو به بررسی بخشی از ادبیات شفاهی در زبان عربی می‌پردازد که از دو بخش تشکیل شده است. نخست ریشه­ های شکل­ گیری ادبیات شفاهی عربی و عوامل گسترش این ادبیات در بین کشورهای عربی بررسی‌شده است؛ عواملی مانند شهرنشینی و آشنایی با ادبیات ملل دیگر، فروپاشی خلافت عباسی، دولت مشعشعیان، زمینه­ های تاریخی مختلف کشورهای عربی و ملی­ گرایی. در ادامه به بررسی ژانرهای ادبیات شفاهی عربی می­پردازد. قالب­های کلاسیک ادبیات شفاهی عربی، مانند موالیا و زَجَل و همچنین قالب­های نو مانند مربع، موشحاتِ عامیانه و اشعار کوتاه و نیز انواعی مثل حداء و رکبانیه مواردی است که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین برای نخستین بار دسته ­بندی تازه­ای از ادبیات شفاهی عربی ارائه شده است. در انتها چنین نتیجه­ گیری شده که ادبیات شفاهی عربی سه دوره مهم تاریخی دارد که مراحل سه­ گانه پیدایش ادبیات شفاهی عربی را شکل می­دهد. به‌ منظور ادامه بحث و مطالعه در زمینۀ ادبیات شفاهی عربی، پیشنهاد‌هایی نیز مطرح شده است.

کلمات کلیدی