محدوده معدنی تنگل سفید در استان خراسان جنوبی و جنوب باختر بردسکن واقع شده است. این محدوده به طور عمده از تنوعی از واحدهای دگرگونی کامبرین زیرین-اردویسین شامل میکاشیست، اکتینولیت شیست، کلریت شیست و ماسه‌سنگ‌های دگرگونی تشکیل شده است. برونزد‌های آهکی سازند ریزو و دولومیت‌های تبلورمجددیافته سازند سلطانیه در منطقه رخنمون قابل توجهی دارند. واحد هورنبلند دیوریتی، تنها توده نفوذی در این محدوده است و در بخشی از خاور منطقه رخنمون کوچکی از توف سیلیسی مشاهده می‌شود. کانی‌سازی آهن و مس در سه بخش تنگلI، تنگلII و تنگلIII در این مطالعه مورد بررسی است. رخداد کانه‌زایی در دو بخش لایه‌ای و توده‌ای مشاهده می‌شود. سنگ همراه کانی‌سازی، بطور عمده واحدهای شیستی هستند. کانه‌های اولیه شامل مگنتیت، کالکوپیریت، و پیریت و مهم‌ترین کانی‌های ثانویه مس‌دار مالاکیت و کوولیت هستند. بر اساس مطالعه سیالات درگیر در کانی‌های کوارتز و کلسیت هم‌یافت با کانی‌سازی، دو نوع سیال قابل شناسایی است که دارای شوری متفاوت بوده و در یک محدوده دمایی قرار می‌گیرند. متوسط دمای همگن شدن معادل 289 درجه سانتیگراد با شوری 22 درصد برای سیال نوع اول و متوسط دمای همگن شدن برابر 259 درجه سانتیگراد با شوری 15 درصد برای سیال نوع دوم، اندازه‌گیری شد. تغییرات دما-شوری سیال، نشان می دهد که سردشدگی نقش مهمی در ته نشست کانه ها داشته است. ویژگی‌های صحرایی، مطالعات مینرالوگرافی، دما و شوری سیالات درگیر شباهت زیادی بین کانی‌سازی منطقه تنگل سفید با ذخایر ماسیوسولفید همراه با سنگ‌های رسوبی-آتشفشانی فلسیک را نشان می‌دهد.

کلمات کلیدی