محدوده اکتشافی سنگان در 25 کیلومتری تربت حیدریه و در نیمه شرقی کمربند آتشفشانی-نفوذی خواف-کاشمر-بردسکن در شمال شرق ایران قرار گرفته است. عمده محدوده توسط واحد دگرگونی سازند شمشک و توده گرانیتی کافردوغ پوشیده شده است. کانه زایی در راستای گسل های امتدادلغز با روند غالب WNW-ESE منشعب شده از گسل درونه رخ داده است. کانه زایی سولفیدی اولیه در غالب کالکوپیریت و کمتر پیریت در قالب سیمان برش های گسلی و پرکننده فضای خالی به همراه باطله کوارتز و بسیار کمتر باریت رخ داده است. کانی سازی ثانویه با حضور کانی های کالکوسیت، مالاکیت، کریزوکلا، اکسیدهای ثانویه آهن و اکسیدهای منگنز مشخص می شود. بررسی های میکروترمومتری بر روی سیالات اولیه دو فازی غنی از مایع کانی کوارتز صورت گرفته است. دمای همگن شدن (Th)به فاز مایع بین 274 و 318 درجه سانتیگراد در تغییر است. نخستین دمای ذوب شدگی (Tfm) و دمای ذوب نهایی یخ (Tm) به ترتیب بین 8/46- تا 1/42- و 4/8- تا 6/4- درجه سانتیگراد اندازه گیری شده است. محاسبه شوری فاز سیال در سیستم H2O-NaCl، مقداری بین 3/7 و 12 درصد وزنی معادل نمک طعام را نشان می دهد. عوامل موثر در ته نشست سولفیدها در رگه های کانه دار شامل فر آیند آمیختگی و اختلاط سیالات کانه دار با سیالات جوی با دما و شوری پایین به علاوه رقیق شدگی است. تمامی شواهد موجود نشان از کانی سازی اپی ترمال در محدوده اکتشافی سنگان دارد.

کلمات کلیدی