به منظور بررسی تاثیر تنش یخزدگی بر میزان نشت الکترولیتها و تعیین پایداری غشای سلولی ارقام گندم، پژوهشی در شرایط کنترل شده و به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1391انجام شد. فاکتور اول شامل سه رقم گندم )سایونز، گاسکوژن و بم( و فاکتور دوم شامل شش دمای یخزدگی شامل دماهای)صفر، ، - 12 - ، 4 - ،8و - 20 - 16درجه سانتیگراد( بودند. میزان پایداری غشای سیتوپلاسمی با محاسبه میزان نشت الکترولیتها مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس دمای کشنده برای 50درصد نمونهها ) (LT50براساس درصد نشت الکترولیتها تعیین گردید. نتایج پژوهش نشان داد که اثرات دماهای یخزدگی و رقم بر میزان نشت مواد و LT50ارقام مورد بررسی معنیدار بود. کاهش دما به کمتر از - 4درجه سانتیگراد باعث افزایش میزان نشت الکترولیتها در همه ارقام مورد مطالعه شد. کاهش دما به کمتر از - 12درجه سانتیگراد باعث کاهش معنیدار درصد بقاء، تعداد و سطح برگ و وزن خشک بوتهها شد. رقم بم بیشترین و رقم سایونز کمترین میزان نشت الکترولیتها در اثر کاهش دما را نشان دادند. در همه ارقام، دمای - 12درجه سانتیگراد به عنوان دمای افزایش سریع میزان نشت الکترولیتها بود که در این بین، نشت الکترولیتها در رقم گاسکوژن با سرعت بیشتری افزایش یافت، هر چند که میزان نهایی آن در مقایسه با سایر ارقام کمتر بود. از نظر شاخص LT50نیز بیشترین و کمترین تحمل به یخ زدگی به ترتیب در ارقام سایونز و بم مشاهده شد. به نظر میرسد به دلیل اینکه تنش سرما باعث آسیب به غشای سلولی و در پی آن، باعث نشت الکترولیتها از سلول میشود، لذا، اندازهگیری میزان نشت الکترولیت از بافتهای گیاهی تحت تنش، میتواند معیار مناسبی از مقاوت به یخزدگی و پایداری غشاها باشد.

کلمات کلیدی