شرق به مثابة «دیگری»، از دیرباز نگاه جستجوگر غربیان را به خود معطوف نمود و حس کنجکاوی و تمایل به شناخت سرزمین‌های شرقی از جمله ایران را در وجودشان برانگیخت. به تبع آن، بسیاری از دولت‌های غربی، طرح برقراری روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی با ایران را در راستای اهداف خود قرار دادند و این امر، سرآغاز سفر شماری از سیاحان اروپایی به این نقطه از مشرق‌زمین گردید. در این میان، عد‌ه‌ای از فرانسویان، ضمن سیر و سیاحت، حاصل مشاهدات و تجربیات خود را در زمینه‌های گوناگون به رشتة تحریر درآوردند و سفرنامه‌های ارزشمندی را از خود به یادگار گذاشتند. مطالعه و بررسی چنین آثاری افزون بر آنکه شناخت بهتری از فرهنگ و سرزمین «خود» و «دیگری» را به ارمغان می‌آورد، درک دگرگونی‌ فرهنگی و نزدیکی ملل گوناگون را نیز به همراه خواهد داشت. یکی از مصادیق دگرگونی فرهنگی، آیین و مذهب «دیگری» است و در عصر قاجار، آیین تشیع بسیار مورد توجه سیاحان فرانسوی نظیر اوژن اوبن که پس از عزیمت به دیگر کشورهای اسلامی، در اوایل قرن بیستم میلادی به ایران سفر کرده بود، قرار گرفت. پژوهش حاضر مبتنی بر خوانش متن در پرتو رهیافت تصویرشناسی است و سعی دارد به این پرسش پاسخ دهد که اوژن اوبن چگونه و با چه دیدگاهی به بازنمایی تصویر آیین تشیع در ایران پرداخته است. به این منظور، با تکیه بر سفرنامة اوژن اوبن تحت عنوان ایران امروز 1906-1907، تصاویر واکاوی شده از تشیع که نمایانگر برش‌های خاصی از واقعیت در نگاه سیاح هستند، به شیوة توصیفی-تحلیلی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته‌اند.

کلمات کلیدی