رشد و گسترش سکونتگاههای انسانی در پرتو تحولات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، با تحول کالبدی و دگرگونی سازمان فضایی و ساختار عملکردی این گونه کانون ها بویژه کانونهای روستایی همراه بوده است. که مهمترین تاثیرات آنها تغییر بافت کالبدی در نواحی روستایی و تغییر کاربری اراضی از زراعی به مسکونی و سایر کاربری ها بوده است. همچنین ماهیت روستاها به لحاظ کالبدی و کارکردی دچار تغییرات اساسی شده است. مطالعه حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار نرم افزار GIS به دنبال تحلیل تغییر بافت کالبدی در روستاهای حاشیه شمالی شهر مشهد در بازه زمانی 1381 تا 1397 می باشد. برای این منظور به مقایسه تصاویر هوایی 13 روستای حاشیه شمالی شهر مشهد واقع در دهستان‌‌های تبادکان، طوس وکنویست در دو بازه زمانی سالهای 1381 و 1398 برای تطبیق تحولات بافت سکونتی و تغییر آن در این دو بازه زمانی اقدام شده است. که نتایج بیانگر وقوع تغییر و تحولات در بافت کالبدی روستاهای مطالعه در تمامی موارد بوده است. نتایج حاصل از تغییر کاربری نشان داد که بیشترین تغییر کاربری طی دوره زمانی مورد بررسی متعلق به روستای بهار است. روستای بهار با بافت مسکونی و باغات و مزارع نمایان است. در دهه اخیر، در روستای بهار امکانات کالبدی نظیر دفاتر ICT روستایی، توسعه خدمات الکترونیکی به صورت پیشخوان دولت، اجرای طرح های خدمات رسانی، بافت کالبدی روستا را متاثر از خود ساخته است.

کلمات کلیدی