با ورود به فرهنگ مدرن و تجلیات آن در عرصههای مختلف فکری، سیاسی و اقتصادی؛ گسستی اجتنابناپذیر بین سنت و مدرنیته پدیدار شد که مفاهیم نوینی را برای انسان خردمند، منتقد و فردگرا بوجود آورد که «حقباوری » مؤلفه کانونی آن به شمار میآید. حق؛ در طلب چیزی یا بهسوی چیزی است که با مفاهیم عدالت، و برابری هم پهلو است و تواناییاش در کسب و تغییر آن در راستای شیوهی یک زندگی خوب )بهزیستن(، دانسته میشود. این زندگی با نوساناتی که متأثر از روبنای سیاسی و زیربنای اقتصادی است، افراد را در وضعیت فرادستی و فرودستی پیش میبرد که پیامد آن چیزی جز تبعیض و نابرابری نمیتواند باشد. این مقاله درصدد است چرایی تبعیض و نابرابری را از وجه فلسفی با روش «تفسیری » مورد فهم قرار دهد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که رویکرد نخبهگرایی و ارشادی با پیشزمینههای انگارههای آسمانی که با ساختار سیاسی متصلب درهمتنیده شده است، فضایی برای تعیینکنندگی و کنشهای انتخابی افراد بوجود نمیآورد. برای درمان و بهبود چنین وضعیتی، «گفتگو محوری » و بسط مشروعیت «حق محوری افراد » از طرف حاکمیت میتواند مرهمی برای این آوارگی خرد بین حق و تکلیف باشد.

کلمات کلیدی