ابوعبدالله محمّد بن واقد، مورّخ سرآمد مسلمان قرن دوم هجری در دانش مغازی که گرچه مفسر به شمار نمی آیدامّا در اثر معروف خود «المغازی» به بیان شأن نزول آیات مربوط به نبردهای صدر اسلام پرداخته است و مفسران فریقین در تفاسیر خود از تبیین های او بهره برده اند. این نوشتار، در صدد بازشناسی گونه های تبیین این مؤرخ در تفاسیروموضع مفسران در برخورد با این مرویات، محدود به آیات غزوة احد در تفاسیر دو دوره شده است، نحوه برخورد مفسران در برابر مرویات واقدی در سه حیطه: نقل روایت، استناد به روایات و یا نپذیرفتن روایات او، حائز اهمیت است. براساس یافته های این پژوهش، گزارشهای واقدی بخصوص در ترسیم جزئیات تاریخی با اعتماد بر آیات قرآن، روایات معصومین و سیاق آیه، موردپذیرش مفسران واقع شده وراهیابی گزارش های اودرتفاسیررا، می توان درگرایش تفسیری-مفسران وویژگیهای عصرونوع مخاطبان جستجوکردچنان که تبیین‌های او، در فاسیر روایی واجتهادی قرن ششم که با صبغه واعظانه بوده اند، بیشتردیده می شود از این رو برداشت‌های مفسران از یک آیه، مبتنی بر پیش‌فرض‌های تاریخی مورّخانی همچون واقدی بوده است که برای توضیح بیشترآیه به تاریخ روی آورده‌اند.

کلمات کلیدی