مورخان و خوانندگان تاریخ ادبیات همیشه در تاریخ به دنبال مطالبی دست‌اول و اصیل بوده ­اند. از این روی آثار تذکره نویسانی که درباره هم­عصران خویش نگاشته ­اند همواره دارای اهمیت و اعتبار بیشتری بوده‌است. با توجه به اعتبار معاصرنگاری در تاریخ ادبیات این جستار بر آن است تا روش معاصرنویسی در تذکره مجالس ­النفایس را به‌مثابه نخستین تذکره عصری در قلمرو ایران فرهنگی مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور شرح حال شاعران معاصر علی­شیر نوایی را در تذکره مجالس ­النفایس با کمک مؤلفه­ هایی تحلیل می‌کنیم که بضعاً از روش «تراجم­ نگاری» اخذ کرده ­ایم. بررسی­ ها نشان می ­دهد مؤلفه ­ای که به این تذکره اعتبار و اهمیت می­ بخشد عنصر «مؤلف» است. اهمیت این عنصر تا اندازه ­ای است که اگر آن را از مجالس­ النفایس جدا کنیم کل ساختار و معاییر تذکره به هم می­ خورد. نتیجه حاصل از این بررسی این است که معاصرنویسی امیرعلی­ شیر نوایی نگارشی «مؤلف‌محور» است. نوایی از نوشتن تذکره­ای عصری علاوه بر ثبت نام شاعران معاصر خویش، انگیزه ­های دیگری همچون تثبیت خویش به‌مثابه شخصیت اول فرهنگی هرات، تثبیت جریان‌های فرهنگی-ادبی آن روزگار و مانند آن داشته‌است.

کلمات کلیدی