عنوان : ( شناسایی و رتبه بندی مهمترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی )
نویسندگان: فاطمه فیضی کوشکی , مرتضی اکبری , هادی معماریان , محمود اعظمی راد ,
Full Textچکیده
بیابان‌زایی از مهّم‌ترین عوامل تخریب سرزمین در نقاط مختلف جهان بویژه مناطق خشک به شمار می‌آید و شناخت عوامل اصلی این پدیده می‌تواند در مدیریت صحیح و مناسب اراضی بسیار موثر باشد. لذا این تحقیق با هدف شناسایی و رتبه‌بندی شاخص‌های موثر خطر بیابان‌زایی در مناطق خشک شمال شرق ایران-استان خراسان رضوی و براساس روش دلفی، انجام شد. در این پژوهش ابتدا، براساس توزیع چندمرحله‌ای پرسش‌نامه (راند) در بین جامعه آماری که شامل؛ مدیران اجرایی، کارشناسان و متخصصان حوزه منابع طبیعی است، مهّم‌ترین عوامل تأثیرگذار در گسترش خطر بیابان‌زایی استان خراسان رضوی شناسایی گردید. روایی و پایایی پرسشنامهها به ترتیب طبق نظر جامعه خبره و همچنین با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد. تجزیه وتحلیل آماری نتایج حاصل از پرسشنامهها و رتبه‌بندی شاخص‌ها در محیط نرم‌افزاری Matlabو SPSS انجام گردید. سپس با بررسی روایی پرسشنامهها 30 پرسش اصلی انتخاب شد و نتایج پایایی نیز بیانگر ضریب آلفای کرونباخ معادل 823/0 می‌باشد که اعتبار و پایایی قابل قبول پرسش‌نامه را تایید نمود. نتایج حاصل از راند اوّل پرسشنامهها نشان داد که معیارهایی همچون معیار اقلیم، آب، فعالیّت‌های انسانی، معیار اجتماعی-اقتصادی، پوشش‌گیاهی، فعالیّت‌های کشاورزی، خاک و زمین‌شناسی و فرسایش به ترتیب از مهّم‌ترین عوامل توسعه بیابان‌زایی بوده‌اند. نتایج ارزیابی پرسشنامهها در راند دوّم، طبق روش دلفی و آزمون آماری فریدمن نیز نشان داد فعالیّت‌های انسانی با شاخص بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، معیار اقلیم با شاخص خشک‌سالی‌های مکرر، معیار آب با شاخص برداشت بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی، معیار اجتماعی-اقتصادی با شاخص بهره‌برداری شدید از جنگل‌ها و مراتع، معیار پوشش‌گیاهی با بهره‌برداری بی‌رویه از پوشش‌گیاهی، معیار کشاورزی با شاخص الگوی غلط کشت و عدم رعایت تناوب زراعی، معیار خاک و زمین‌شناسی با شاخص فرسایش‌پذیری خاک در برابر عوامل فرساینده از مهّم‌ترین معیارها و شاخص‌های موثر در گسترش خطر بیابان‌زایی استان خراسان رضوی در طی 30 سال گذشته بوده است.
کلمات کلیدی
, شدت بیابان زایی, تخریب سرزمین, شاخص, تجزیه و تحلیل آماری, پرسش نامه
@article{paperid:1079773,
author = {فیضی کوشکی, فاطمه and اکبری, مرتضی and هادی معماریان and محمود اعظمی راد},
title = {شناسایی و رتبه بندی مهمترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی},
journal = {جغرافیا و مخاطرات محیطی},
year = {2019},
volume = {8},
number = {31},
month = {October},
issn = {۲۳۲۲-۱۶۸۲},
pages = {205--225},
numpages = {20},
keywords = {شدت بیابان زایی، تخریب سرزمین، شاخص، تجزیه و تحلیل آماری، پرسش نامه},
}
%0 Journal Article
%T شناسایی و رتبه بندی مهمترین عوامل بیابان زایی در استان خراسان رضوی با استفاده از روش دلفی
%A فیضی کوشکی, فاطمه
%A اکبری, مرتضی
%A هادی معماریان
%A محمود اعظمی راد
%J جغرافیا و مخاطرات محیطی
%@ ۲۳۲۲-۱۶۸۲
%D 2019
