با توجه به شکست‌ها و ضربه‌های پیاپی داعش در منطقه خاورمیانه، احتمال فروپاشی و نابودی این گروه بیش از گذشته مطرح شده است. در این بین، رهبران و فرماندهان داعش نیز دست از فعالیت نکشیده و برای بقای این گروه چاره‌اندیشی کرده‌اند. به نظر می‌رسد که سه رویکرد برجسته در میان سران داعش مطرح بوده است: الف) برخی بر تداوم مقاومت در عراق و سوریه تأکید دارند؛ ب) گروه دوم بر مدیریت عملیات‌های پراکنده در سراسر جهان دست گذاشته‌اند؛ و ج) گروه سوم به دنبال تصرف مناطق جدید برای مرکزیت داعش هستند. در چارچوب رویکرد اخیر، کسب پایگاه‌های جدید برای داعش از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف مقاله حاضر این است که اهمیت شرق را به عنوان پایگاه بالقوه داعش و ابزار بقای آن نشان دهد. بنابراین، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که شرق چه نقشی در تداوم بقای داعش ایفا کرده است. فرضیه‌ای که در پاسخ به این پرسش می‌توان طرح کرد، این است که شرق از منظر علی، تاکتیکی و کارکردی به بقای داعش کمک کرده است. روش پژوهش در این مقاله، روش تبیینی کارکردی است که نقش عوامل تأثیرگذار در بقای داعش را نشان می‌دهد. فرضیه بالا در سه گام مورد بررسی قرار می‌گیرد. یعنی در گام نخست، دلایل ذهنی و علل عینی گسترش داعش به شرق بیان می‌شود. در گام دوم، تاکتیک‌های گسترش و سرانجام در گام سوم، مقاصد گسترش داعش در شرق بررسی می‌گردد.

کلمات کلیدی