عنوان : ( بازتاب نهادهای آموزشی در سفرنامۀ ابن جبیر )
نویسندگان: رقیه مظلوم , حمیدرضا ثنائی ,چکیده
سفرنامهها به جهت اشتمال بر انبوهی از اطلاعات رنگارنگ و غالباً ارزشمند، جایگاه ممتازی در بررسیهای تاریخی داشته و تاریخنگاران همواره از آنها بهعنوان منابع دست اول در پژوهشهای خویش بهره میبرند. سفرنامۀ مشهور ابن جبیر (540ـ614ق/1145ـ1217م)، که سه سفر به مشرق داشت، شرح نخستین سفر اوست. او در این سفر افزون بر زیارت خانۀ خدا، در شهرهای میان اندلس تا حجاز حضور یافت و در راه بازگشت از عکّا، سیسیل و کارتاژ (قَرطاجَنَّه) نیز گذر کرد. ابنجبیر نیز همانند دیگر سفرنامهنویسان مسلمان به وضع علمی و آموزشی بهویژه وضع نهادهای آموزشی سرزمینهایی که بدانها گام نهاده، توجّه داشته و اطلاعات ارزشمندی در این زمینه ارائه کرده است. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی میکوشد پس از ارائۀ اجمالی گزارشهای ابنجبیر در این زمینه، زاویۀ نگاه او به نهادهای آموزشی و هرم توجّه وی به آنها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. بر پایۀ یافتههای این پژوهش، دور از ذهن نیست که توجه و علاقۀ ابنجبیر به شرح مفصل نهادهای آموزشی برخی از مناطق بهویژه شام و غفلت یا تغافل او از ذکر و شرح برخی از نهادها مانند مساجد جامع منسوب به فاطمیان، در اثر تمایلات مذهبی او بوده باشد. افزون برآن، توصیف عناصر معماری ساختمان، مسائل مالی و رفاهی، نحوۀ تأمین هزینه و کمیّت نهادهای آموزشی، تعلّق آن ها به مذهبی خاص و برخی از شیوههای آموزشی خاص در این مراکز نیز از دیگر زوایای توجه ابن جبیر به نهادهای آموزشی بوده است.
کلمات کلیدی
, رحلۀ ابنجبیر, نهاد آموزشی, مسجد, مدرسه, بیمارستان@article{paperid:1080054,
author = {مظلوم, رقیه and ثنائی, حمیدرضا},
title = {بازتاب نهادهای آموزشی در سفرنامۀ ابن جبیر},
journal = {تاریخ و فرهنگ},
year = {2019},
volume = {51},
number = {1},
month = {September},
issn = {2228-706X},
pages = {77--100},
numpages = {23},
keywords = {رحلۀ ابنجبیر، نهاد آموزشی، مسجد، مدرسه، بیمارستان},
}
%0 Journal Article
%T بازتاب نهادهای آموزشی در سفرنامۀ ابن جبیر
%A مظلوم, رقیه
%A ثنائی, حمیدرضا
%J تاریخ و فرهنگ
%@ 2228-706X
%D 2019