حکمت در تقسیم‌بندی معروفی که از ارسطو به یادگار مانده است به دو قسم نظری و عملی تقسیم شده است. حکمت عملی نیز به پیروی از ارسطو شاخه‌های اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن را در بر می‌گیرد. با نگاهی گذرا در آثار بجا مانده از حکیمان مسلمان، مشاهده می‌شود که برخی از حکیمان مانند فارابی، ابن مسکویه و خواجه نصیر طوسی به صورت منسجم و مستقل، کتابهایی را در این زمینه نگاشته‌اند ولی برخی دیگر مانند ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا تنها به صورت پراکنده از حکمت عملی سخن گفته‌اند. در این جستار، با بررسی‌هایی که در تاریخ زندگانی و سخنان برخی از حکیمان مسلمان انجام گرفته این نتیجه به دست آمده است که به طور کلی سه عامل در کم‌توجهی آنان به حکمت عملی تاثیرگذار بوده است که عبارتند از: نوع نگرش به حکمت عملی از سوی حکیمان مسلمان، شرایط اجتماعی و سیاسی حاکم بر دوران آنان، سپردن حکمت عملی به دانشهایی چون فقه از سوی آنان.

کلمات کلیدی