در حکمت متعالیه صدرالمتالهین اصول هستی شناسانه و انسان شناسانه متعددی به طور غیر مستقیم به تبیین مبانی دخیل در اندیشه مهدویت می پردازد. این مقاله به روش تحلیل و تبیین عقلی، مبانی چندگانه مهدویت را از منظر حکمت متعالیه صدرالمتالهین بازخوانی کرده است. استخراج اصول مرتبط موجود در حکمت متعالیه نشان می دهد مسائلی مانند وحدت حقیقت و تفاوت مرائی، وساطت فیض، انسان کامل، علم و احاطه نفس کامل بر جهان، غایت شناسی هستی، نقش و تاثیرات دعا، جامعه آرمانی و... در حقیقت توصیف عقلانی مبانی اندیشه کلامی مهدویت است. بر اساس این تحقیق، نظر به بنیادهای معرفتی و حکمی موجود در آثار صدرالمتالهین، اندیشه مهدویت نه تنها از زاویه کلامی بلکه از زاویه فلسفی نیز قابل دفاع است. حکمت متعالیه با توجه به اصول مبنایی خویش یعنی اصالت وجود، وحدت وجود، کثرت مظاهر و مرائی و حرکت جوهری می تواند بنیادهای اندیشه موعود را به گونه ای پی ریزی کند که جامع مصداق موعود همه ادیان باشد. تبیین فلسفی-حکمی این تئوری می تواند در جهت ارائه فرا مذهبی موعودگرایی با شاخصه های پرشور مهدوی قرار گیرد.آمادگی همیشگی برای دفاع از انسان کامل، امید و آرزوی قرار گرفتن در کنار انسان کامل، مثبت دیدن فرآیند کلی حرکت جهان، مراقبت از اعمال، احساس خلا، تنهایی و پوچی نکردن و تلطیف روح با جانمایه عشق ورزی به انسان کامل در کنار سایر تبعات مثبت اندیشه مهدویت می تواند همه انسان های حر و حکیم را در معرض روایح اندیشه موعود به شکل مهدوی آن قرار دهد.

کلمات کلیدی