نشانه شناسی رهیافتی در نقد ادبی است که برای کاوش درباره شیوه خلق معنا در متون ادبی، قابلیت درخور توجهی دارد. این شیوۀ متن محور با رویکردی نظام مند به مطالعۀ تمامی فاکتورهایی که در تولید و تفسیر معنا یا در فرایند دلالت دخیلند، می پردازد و سعی دارد به نقاط کلیدی متن و لایه های معنایی آن دست یابد. قرآن به عنوان سرآمد متون ادبی، معارف و معانی بلند خود را در هر سوره در قالب شبکۀ گسترده و زنجیره واری از نظام های نشانه ای عرضه نموده است. جستار پیش رو با تکیه بر روش توصیفی ـ استنتاجی، مضمون جهاد را در سورۀ محمد (ص) مورد توجه قرار داده است. این خوانش، متن سوره را به مثابه نظامی از رمزگان و نشانه های کلامی، در چارچوبی منسجم و در لایه های ساختاری مختلف آوایی، واژگانی و نحوی- بلاغی بررسی می کند. نشانه ها در متن این سوره از خلال محورهای هم-نشینی و جانشینی و با توجه به سیاق و فضای حاکم بر سوره از کارکرد اصلی خود دورشده و دلالت هایی جدید می گیرند و در نتیجه از طریق تحلیل نشانه ها و دلالت های متن به معنی عمیق سوره یا هدف اصلی آن که همان دعوت به جهاد در راه خدا و تبیین لزوم تبعیت از خدا و رسول اوست می رسیم.

کلمات کلیدی