یکی از نیازهای اولیه انسان برای زندگی داشتن امنیت است. امنیتی که بخش عمدة آن در فضاهای سکونتگاهی شکل می گیرد. محققان بر این باورند که عوامل گوناگونی چون عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... در ایجاد احساس امنیت مؤثرند که در این میان می توان به نقش و تأثیرات کالبدی نیز اشاره نمود. هدف از انجام این پژوهش بررسی عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان سکونتگاه های روستایی در شهرستان بینالود، با بهره‌گیری از رویکرد «پیش‌گیری از جرم با استفاده از طراحی محیط » یا CPTED می‌باشد. پژوهش حاضر، از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی - تحلیلی» است. در این تحقیق برای ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت کالبدی، از نظرات 16 نفر کارشناس و برای برآورد سطح احساس امنیت کالبدی روستاییان، از ساکنان 8 روستای شهرستان بینالود پرسشگری شد که از مجموع 5766 خانوار در روستایی، حجم نمونه‌ای برابر 190 خانوار با روش نمونه‌گیری تصادفی- طبقه‌ای انتخاب شدند. در این پژوهش ابتدا با روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی ضریب تأثیر 9 عامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان تعیین و مشخص گردید که عامل کالبدی کیفیت معابر با 3/24 درصد بیشترین تأثیر را بر امنیت روستاییان داشته است. در ادامه براساس مدل تحلیل رتبه رابطه خاکستری، سکونتگاه‌های روستایی موردمطالعه از نظر احساس امنیت کالبدی رتبه‌بندی و نتایج نشان داد که روستای ویرانی شرایط بهتری از سایر روستاهای نمونه داشته و به لحاظ کنترل و ساماندهی عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان در رتبه اول قرار داشته و روستای سرآسیاب نیز در پایین‌ترین کنترل و ساماندهی عوامل کالبدی مؤثر بر احساس امنیت روستاییان قرار گرفته است. نتایج آزمون T تک نمونه‌ای نیز نشان از شرایط نامناسب شاخص‌های کیفیت معابر و تناسبات بصری در روستاهای نمونه و شرایط مناسب‌تر شاخص‌های نظارت غیررسمی و پوشش گیاهی برای افزایش احساس امنیت روستاییان می باشد.

کلمات کلیدی