ازجمله ایرادات سنت‌های فکری مخالف فلسفه اسلامی، تأثیرپذیری مکاتب مختلف فلسفه اسلامی از عناصر فلسفی یونان است. پیروان مکتب تفکیک با استناد به وجود اصول و مبانی مشترک میان فلسفه اسلامی و یونانی، مدعی مخالفت و مقابله فلسفه اسلامی با معارف ناب اهل‌بیت (علیهم‌السلام) هستند. به نظر آنان فلسفه اسلامی، بسط یافته اصول عقلی یونانی است که منشأ الهی نداشته و هدف آن، رقابت با اندیشه‌های ناب اهل‌البیت (علیهم‌السلام) است. با توجه به این‌که مهم‌ترین مبنای مکتب تفکیک در مخالفت با فلسفه اسلامی، ریشه‌های مشترک فلسفه اسلامی و یونانی است، پرسش اساسی که در برابر این نظریه می‌توان مطرح نمود این است که آیا این مکتب فکری خود وجوه اشتراکی با فلسفه یونانی ندارد؟ و در صورت وجود چنین اشتراکاتی، آیا می‌توان این اشتراکات را مؤیدی بر غیر الهی و غیر اصیل بودن این رویکرد الهیاتی تلقی کرد؟ در این پژوهش تلاش شده است تا با تتبع در آثار فلوطین و تألیفات پیروان مکتب تفکیک، نقاط اشتراک این دو رویکرد فکری در دو مسئله خداشناسی و نفس شناسی مورد بررسی قرار گیرد. دستاوردهای این پژوهش حاکی از این مطلب است که بسیاری از مبانی و اصول مکتب تفکیک به‌وضوح در کلام فلوطین مطرح ‌شده است؛ به‌گونه‌ای که گویا کلام فلوطین، تنها به زبانی دیگر در آثار مکتوب اهل تفکیک ظهور پیداکرده است. از نظر نگارندگان وجود این وجوه اشتراک نه‌تنها دلیلی بر غیر اصیل و الحادی بودن مکتب تفکیک محسوب نمی‌شود بلکه به نظر می‌رسد یافتن سرمنشأهای یک تفکر در کلام پیشینیان و یا در سرزمین‌های دیگر نشان از امتداد و گستردگی آن تفکر دارد و بیانگر این مطلب است که سیر تفکر بشر، یک سیر پیوسته، فرازمانی و فرامکانی است.

کلمات کلیدی