سوانح طبیعی همواره از عوامل آسیب رسان به نقاط سکونتگاهی بوده اند. با افزایش جمعیت، تراکم و بزرگتر شدن شهرها، میزان آسیب پذیری آن ها در برابر سوانح طبیعی نیز افزایش یافته است. علی رغم پژوهش های متعدد و پیشرفت شگرف انسان در زمینه رویارویی با این سوانح، نمی توان بصورت کامل مانع وقوع این سوانح شد؛ اما محققان همواره به دنبال را ههای کاهش آسیب پذیری سکونت گاهها با استفاده از شناسایی و تقویت شاخص های آسیب پذیری مکان و ابزارها و روش های مختلف هستند. یکی از مهمترین ابزارها در این زمینه، برنامه ریزی کاربری زمین می باشد. این پژوهش تلاشی جهت تعیین نقش برنامه ریزی کاربری زمین در کاهش آسیب پذیری ناشی از سوانح طبیعی درمحله های فرامرز عباسی و جانباز در منطقه دو کلانشهر مشهد می باشد. در این راستا ابتدا متغیرهای کاربری زمین موثر در شرایط محدوده ی مورد پژوهش با روش تحلیلی - توصیفی توسط جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز به جهت دستیابی به حقایق وضع موجود از اسناد فرادست، پژوهشهای پیشین، آمار های رسمی، برداشت های میدانی و ... شناسایی شدند. سپس جهت بررسی شیو ه ی تاثیرگذاری هر کدام از متغیرهای به دست آمده کاربری زمین در آسیب پذیری محدوده ازکمی سازی و نقشه های تحلیلی بهره برده شد . در انتها در چارچوب ابعاد برنامه ریزی کاربری زمین با استفاده از روش علی - تطبیقی به نتیجه گیری از تحلیل های به دست آمده پرداخته شد. نتایج بیانگر آن است که متغیرهای کاربری زمین مانند تراکم بالای ساختمانی و جمعیتی، پراکنش نامتوازن فضاهای باز و سبز و... در آسیب پذیری محدوده اثرگذارند. روند توسعه در این محلات به سمت تراکم بالای ساختمانی متمایل است و منجر به افزایش محصوریت معابر محلی درون بافت محلات می شود که مهمترین عامل افزایش آسیب پذیری به شمار می رود. علاوه بر این عبور خطوط انتقال برق فشار قوی و مسیل از این محدوده می توانند آسیب پذیری را تشدید کنند. در این محدوده پیشنهادات در قالب راهبردها و راهکارها عمدتا به کنترل توسعه های جدید جهت توزیع متوازن تراکم و جمعیت، جانمایی مناسب کاربری ها و... پرداخته شده است.

کلمات کلیدی