یکی از روش های معتبر در شبیه سازی فرآیند پیچیده و غیرخطی بارش–رواناب استفاده از مدل های هیدرولوژیکی است. هدف مقاله حاضر بررسی کارایی سه مدل بارش-رواناب یکپارچه و مفهومی AWBM، Sacramento و SimHyd در شبیه سازی رواناب روزانه در خروجی حوضه آبریز معرف امامه با کاربرد بهینه ساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک است. مشابه سایر مدل های هیدرولوژیکی، در هر سه مدل مذکور محدوده تغییر پارامترها زیاد است و با توجه به دشواری واسنجی با روش های متداول مبتنی بر سعی و خطا، در این مقاله کاربرد روش های بهینه سازی به منظور واسنجی خودکار مدل های هیدرولوژیکی بررسی شد. تهیه نقشه های مورد نیاز در محیط نرم افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی نسخه 10.4.1 انجام گرفت و داده های بارش، تبخیر و تعرق پتانسیل و رواناب مشاهداتی روزانه سال های 2005-2001 برای واسنجی و سال های 2007-2006 برای صحت سنجی در امر شبیه سازی ها استفاده شد. معیارهای ارزیابی شامل ضریب نش-ساتکلیف (NSE)، ضریب تبیین (R2) و ضریب مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) برای ارزیابی مدل ها استفاده شد. نتایج آماری و گرافیکی واسنجی و صحت سنجی حاکی از عملکرد بهتر مدل SimHyd نسبت به دو مدل دیگر با داشتن ضریب نشساتکلیف 575/0 و 731/0، تبیین 61/0 و 80/0 و مجذور میانگین مربعات خطا 033/1 و 829/0 به ترتیب در دوره واسنجی و صحت سنجی با کاربرد بهینه ساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک و انطباق گرافیکی خوب با مقادیر مشاهداتی است. همچنین مدل های AWBM و Sacramento نیز نتایج آماری و گرافیکی رضایت بخش و مطلوب در حوضه منتخب داشته و کارایی خوب بهینه ساز واسنجی خودکار الگوریتم ژنتیک را مورد تاکید قرار می دهند.

Keywords