مقدمه: عصر جدید، عصر گسترش مرزهای دانش بشری و عرصه رقابت بر سر منابع و سرمایه‏ها است. کشورهای بزرگ صنعتی در پرتو وجود افراد تحصیل‌کرده و متخصص، چرخ‏های رشد و توسعه را به حرکت درآورده‌اند و به ابداعات و نوآوری‏های ارزشمند دست‌یافته‌اند. دسترسی به این نوآوری‏ها که اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته را از نو زنده کرده است، منوط به کارآفرینی است (باانصاف، 1390). کارآفرینی در دو دهه گذشته به‏عنوان قوی‏ترین نیروی اقتصادی در جهان، همواره مورد تجربه واقع شده است (کورتکو ، 2005) و از عوامل اصلی جهت بهبود اقتصادی در یک کشور (نیان، بکر و اسلام ، 2014) و بخشی جدایی‌ناپذیر از آموزش کسب‌وکار محسوب می‏شود (موندال و جیمنز ، 2015). کارآفرینی فرآیندی است که فرد کارآفرین با ایده‏های خلاق و شناسایی فرصت‏های جدید و با بسیج منابع، مبادرت به ایجاد کسب‌وکار نو و سازمان‏های جدید رشد یابنده نموده که توأم با پذیرش ریسک است و منجر به معرفی محصول و یا خدمت جدیدی به جامعه می‏شود (همتی، 1387). در شرایط کنونی که ازیک‌طرف اقتصاد کشورمان با مسائل و نارسایی‏های مهمی نظیر فرار مغزها، بیکاری، کاهش سرمایه‏گذاری دولت، عدم تحرک و رشد اقتصادی کافی روبه‌رو است (مجلل چو بقلو، عبدالله‏فام و تمجیدتاش، 1390) و از طرف دیگر در زمره جوان‏ترین کشورهای جهان قرار دارد و حجم عظیمی از نیروهای آماده‌به‌کار به‌خصوص قشر تحصیل‌کرده در آن به چشم می‏خورد، پرورش و آموزش کارآفرینان ارزش‏آفرین از اهمیت مضاعفی برخوردار است (اکبری، 1387) و راه‌حلی جهت پرورش پیشرفت اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری محسوب می‏شود (باپتیسا، اسکاریا و مادروگا ، 2008). یافته‏های اخیر از این ایده حمایت می‏کند که ویژگی‏های کارآفرینی می‌تواند از طریق آموزش، پرورش یابد (پرداختچی و شفیع‌زاده، 1385). در حال حاضر آموزش کارآفرینی به یکی از مهم‌ترین و گسترده‏ترین فعالیت‏های دانشگاه‏ها تبدیل شده است (احمدپور داریانی، 1387)؛ تدریس اثربخش ، یکی از عناصر تعیین‏کننده و یکی از وظایف اساسی دانشگاه‏ها است؛ بنابراین یکی از ضروریات اساسی در راستای اجرای مطلوب آموزش‏های دانشگاهی، تدوین مؤلفه‏های تدریس اثربخش توسط استادان دانشگاه‏ها است (اسلامیان، 1394). ازآنجاکه هدف کلی درس کارآفرینی، آشنایی دانشجویان با مفاهیم، نگرش‏ها، ماهیت، ابعاد، روش‏های راه‏اندازی و اداره امور کسب‌وکارهای جدید است تا دانشجویان ضمن آشنایی با مفاهیم نظری، بتوانند توانایی‏های خود را نیز در انجام کسب‌وکارها بیازمایند و به عمل در‏آورند، به رویکرد آموزشی متفاوت از دیگر دروس نیز نیازمند است (همتی، 1387) و روش‏های سنتی در آموزش کارآفرینی نتوانسته آن‌طور که بایدوشاید انگیزه لازم را برای کارآفرین‏ شدن در مخاطبان ایجاد کند. مطالعات مختلف در این زمینه نشان می‏دهد که مدرس این درس به علت ماهیت شغل تدریس، در اثربخشی آموزش کارآفرینی و تقویت روحیه‏ی کارآفرینی در میان دانشجویان بیش از هر عامل دیگری می‌تواند کمک نماید (ابراهیم‏پور کومله، قبادی و خزایی، 1392) که این تدریس تأثیر عمیقی بر کیفیت یادگیری دانشجویان دارد. هم‏چنین کوپمن، هامر و هکرت (2013) موفقیت در برنامه‏های آموزش کارآفرینی را به اساتید آموزش‌دیده و شیوه‏های تدریس فعال و سازنده دانسته‏اند. بررسی پیشینه پژوهش‏های انجام‌شده، نشان می‏دهد که در زمینه ویژگی‏های تدریس اثربخش در درس کارآفرینی، پژوهش مستقلی انجام نشده است؛ لذا با توجه به اهمیت مسئله و ناکافی بودن مطالعات پیشین، پژوهش حاضر بر آن شد تا به این پرسش پاسخ دهد که مؤلفه های تدریس اثربخش برای درس کارآفرینی چیست و از چه ویژگی هایی برخوردار است؟ بدون شک توجه به ویژگی‏های تدریس اثربخش برای درس کارآفرینی می‌تواند منجر به اصلاح شیوه‏ها و تدریس مدرسین این درس و در نتیجه ارتقای کیفیت آموزش عالی در دانشگاه‏های نسل سوم و تقویت روحیه‏ی کارآفرینی دانشجویان شود.

کلمات کلیدی