: مدیریت بقایای گیاهی یکی از گزینه های در دسترس برای پایدارسازی سامانه های کشاورزی است. به منظور بررسی تغییرات غلظت نیترات و آمونیوم خاک در اثر کاربرد بقایای پنبه و سویا یک آزمایش انکوباسیونی هوازی با استفاده از لایه 0-30 سانتی متری خاک سیلتی – رسی - لومی انجام شد. بدین منظور نمونه خاک با بقایای سویا، پنبه و پنبه + اوره (جهت ممانعت از غیرمتحرک شدن نیتروژن) به مقدار لازم جهت تامین 150 کیلوگرم نیتروژن کل (کجلدال) مخلوط شد. نمونه ها به مدت 175 روز و در شرایط کنترل شده و دمای 25 درجه سانتی گراد در معرض انکوباسیون قرار گرفتند. میزان نیترات و آمونیوم و جمعیت باکتری ها، اکتینومایست ها و قارچ ها در 7، 14، 28، 67، 109 و 175 روز پس از آغاز آزمایش اندازه گیری شدند. نتایج تحقیق موید پویایی تغییرات جمعیت های میکروبی و برتری غیرمعنی دار بقایای پنبه بر بقایای سویا از جنبه نیترات و آمونیوم تجمعی آزاد شده بود. در تمام موارد، اضافه کردن کود نیتروژن به بقایای پنبه موجب برتری این تیمار در آزادسازی نیتروژن و آمونیوم شد. این نتایج بر اساس نسبت C:N سویا و پنبه قابل توجیه نبود و مشخص شد که ظاهرا درصد لیگنین این بقایا در آزادسازی نیتروژن از بقایا موثرتر بود، چرا که درصد لیگنین پنبه 0.7-1.6 درصد و درصد لیگنین سویا حدود 14 درصد است. در این تحقیق رابطه آزادشدن نیترات و آمونیوم با جمعیت های میکروبی در جریان فرآیند تجزیه مورد تحلیل قرار گرفته است.

کلمات کلیدی